Ñe'ẽpehẽ
Ñe'ẽpehẽ ha'e tyapu oñemoĩjoáva ojapo hag̃ua peteĩ ñe'ẽ.[1] Ipype ikatu jajuhu taipu opaichagua, ha'éva umi tyapu peteĩ ñe'ẽtégui. Opaite ñe'ẽ ojejapo peteĩ jepe ñe'ẽpehẽgui.[2]
Ñe'ẽpehẽteĩva niko umi ñe'ẽ peteĩnte ñe'ẽpehẽ oreko, ha'eháicha guarani ñe'ẽme "sy", "pe", "nde", "che" ha Epañañe'ẽme "no", "sí", "la", "voz" ha heta ambuéva. Orekóramo hetave ñe'ẽpehẽ ojehero va'erã ñe'ẽpehẽitáva ha ikatu jaipory peteĩ kyta (.) térã taiky mbytegua (-) ñambovosévo ñe'ẽpehẽnguéra, umíva apytépe jajuhu, techapyrãme guarani ñe'ẽme, "va.ka", "ña.nde", "mba.ra.ka.ja". Guarani ñe'ẽme jajuhúnte ñe'ẽpehẽ ojejapóva pundiégui iñepyrũme ha pu'aégui ipahápe, ndajuhumo'ãi umi opáva pundiépe, oikoháicha Epañañe'ẽme (re.loj, pan, mar) térã heta ambuévape.[3]
Oĩ ñe'ẽte oiporúva ñe'ẽpehẽnguéra oikuaauka hag̃ua mba'éichapa ojeiporu va'erã umi muanduhe, techapyrã, guarani ñe'ẽme noñemoĩ va'erãi muanduhe pu'atã ñe'ẽpehẽ pahápe (techapyrã, ojehai va'erã "vaka", ndaha'éi "vaká"), ha oĩ ramo ñe'ẽpehẽ tĩgua ojeiporu va'erã muanduhe tĩgua.
Heta ñe'ẽte yvy ape ári oiporu ñe'ẽpehẽ ohai hag̃ua, oiporu rangue achegety, ha'eháicha Hapõñe'ẽ. Añetehápe, upe jehai oiporúva ñe'ẽpehẽ itujavéva achegetýgui, ojejuhu mba'e ojehai va'ekue koichagua amo ary 2800 a. C. táva Ur-pe, Suméria mba'éva.[4]
Mandu'apy
jehaijey- ↑ «¿Qué es Sílaba? » Su Definición y Significado 2021» (en es). Ojehechákuri árape: 2021-07-14.
- ↑ de Jong, Kenneth (2003). «Temporal constraints and characterising syllable structuring». En Local, John. Phonetic Interpretation: Papers in Laboratory Phonology VI. Cambridge University Press. pp. 253–268. doi:. ISBN 978-0-521-82402-6. https://archive.org/details/phoneticinterpre00loca. Page 254.
- ↑ «Ejemplo de División silábica de palabras» (en es). Ojehechákuri árape: 2021-07-13.
- ↑ Geoffrey Blainey, A Short History of the World, p.87, citando a J.T. Hooker et al., Reading the Past: Ancient Writing from Cuneiform to the Alphabet, British Museum, 1993, Ch. 2