Ñumi

Ñumi Ñumí
[[Image:|270px]] '
Tetã	Paraguái
Tetãvore	Guaira
Távayguakuéra	3.637 ava
Ape távagui	km²
ISO
Yvatekue	m
Koordinasion	25°45′00″S, 56°25′60″W (G)

Ñumi peteĩva distrito irundyha tetãvore Guaira, Paraguái retãme.

Opyta ñemby gotyo tetãvore tavaguasu Villarríkagui, ha kuarahy resẽ gotyo distrito San Salvador-gui, ojuaju ãva rehe tape iporãva ha tuivháva rupi, ojáva poteĩha tetãvore Ka'asapa rehe.

Opyta 198 km rupi Paraguái retã tavaguasu Paraguaýgui. Ojeike ko distrítope, pe Ruta 8 Dr. Blas Garay rupive.

Avakuéra tendagua hetave oĩ omba’apóva kokuépe, avei oĩ omba’apóva yvyra ñekytĩ ha opamba’e oikóva chuguípe, kóva ko’ãga rupi sa’ivéma.

Municipio

Ñumi ojupiva’ekue categoría de Municipio ary 1955 jave.

Intendenta héra Carmen Aurora Martin de Cabrera, PLRA pegua, 2006 guive 2010 peve.

Geografía

Ko irundyha tetãvore Guaira, oguereko mbohapy tenda ojuehegua’ỹva, peteĩva, ñemby gotyo opytáva, oĩháme distrito Ñumi, oguereko yvype karape, iporãva mymba rendaguã.

• Omohe’õ ko tenda ysyrykuéra Yhakã Guasu ha Remansito, ojapóva pe pe yvýgui kokué rendaguã iporãmbajepéva.

Superficie

Ko distrito Ñumi oguereko ijyvy 324 km² tuichakue, avakuéra oikóva pype oĩ 3.637.

Pe densidad poblacional ha’e 11 ava/km².

Límites

Koã tendáre oja:

• Yvate gotyo táva Villarríka, tavaguasu tetãvore pegua, ha pe kordilléra Yvytyrusu.
• Ñemby gotyo oĩ Iturbe.
• Kuarahy reike gotyo oĩ San Salvador.
• Kuarahy resẽ gotyo oĩ Eugenio A. Garay.

Hidrografía

Ko distrito Ñumi oguereko ko’ã ysyrykuéra:

• Ysyry Yhakã Guasu.
• Ysyry Remansito.

Demografía

Indicadores socio - demográficos, distrito Ñumi pegua:

• Avakuéra imitãveva 15 arýgui 34,5%.
• Kuñakuéra 2,9 imemby.
• Ohohýva mbo’ehaópe 11,1%.
• 59,3% avakuéra omba’apo sector primario, sector secundario 11,2% ha sector terciario 28,2%.
• Oñemba’apo labores agropecuarios-pe 59,3%.
• Óga oguerekóva servicio eléctrico 91,6%.
• Óga oguerekóva agua corriente 19,9%.

Necesidades Básicas Insatisfechas (NBI)

• Oikéva mbo’ehaópe 9,5%.
• Tembipuru tasyo rehegua 27,2%.
• Ogakuéra rehegua 35,1%.
• Jeikove rehegua 17,1 %.

Economía

Ko tendápe avakuéra oñoty trigo, takuare’ẽ, petỹ, mandyju ha avei parral.

Vías y Medios de Comunicación

Ko tetãvore Guaira oguereko ndahetái tape hũ rehegua mba’yruguatakuéra oiko haguã. Ko Ruta 2 Mariscal José Félix Estigarribia-gui osẽ peteĩ tapehérava Ruta Nº 8 Dr. Blas Garay, táva Coronel Oviedo-pe, oguahẽ tavaguasu tetãvore peguápe ohasa rire distrito Mbokajaty rupi.

Peteĩ tape mbojuajuha táva Yataity peve, peteĩva, ha upéi táva Villarríka rupi, oguahẽma ambue tendápe, Ñumi, tetãvore Caazapá peve.

Yvyrupigua tuichavéva ha’e Ruta 8 Dr. Blas Garay, ombojuajúva táva Villarríka rehe, tetãvore tavaguasu, ha avei Paraguaýpe, ha’éva tavaguasu tetã Paraguái pegua, ha ambue tetãvore ha tavakuéra tetãmegua.

Ambue tapekuéra ha’e yvyreíva omoguahẽva oparupiete tetãvore ryepýpe.

Pumbyry rehegua oĩ Copaco ha avei pumbyry po pegua, heta puhoe ha ta’angambyry rehegua, avei opa henda rupi oguahẽ kuatiahaipyre tavaguasu tetãmeguágui.

Transportes

Oguereko mba’uruguata tuicháva ha iporãva ohóva tavaguasu tetãmeguápe ha ambue tetãvorépe; tetãvore ryepýpe guarã oĩ mba’uruguata michĩvéva ha sa’ive ava ogueraháva.

Población

Dirección General de Encuestas Estadísticas y Censo jaikuaa ko’ã mba’e:

Avakuéra rehegua ikatu jahecha:

• Avakuéra 0 guive 14 ary peve 34,5%

• Avakuéra 15 guive 64 ary peve 57,5%

• Avakuéra 65 ohasáva guive 34,5%

Oĩ 74,21% rupi avakuéra tendagua oiko okahára ha sa’ive távape.

Avakuéra rehegua ary oútavape guarã kuimba’e térã kuña rehegua arýpe, oĩ ko’ã mba’e kuaapyrã:

• Ko ary 2008 jave, oĩ 3.637 oikóva, ãvagui kuimba’e oĩ 1.899 ha kuña 1.738.

Turismo

Ko tenda iporãiterei, péicha rupi oikoite pe turismo rural ha safari silvestre ojejapo haguã. Avei hetamba’e techapyrã ijojaha’ỹva.

Ko distrito Ñumi ryepýpe oĩ pe yvyty Cerro Corá, 435 m yguasu ári ha pe kordiléra de Ybytyrusu, ojeíva kordilléra de Caaguasúgui, kóva ha’e pe tuichavéva pa’ũme oĩva tetã Paraguáipe, upévare iporãva’erã jaikuaa, ikére oĩ rupi ka’aguy tuicháva oguerekóva hetaiterei techapyrã.

Cómo llegar?

Paraguaýgui Ruta 2 Mariscal José Félix Estigarribia rupi, táva Coronel Oviedo peve, oñepyrũháme ambue tape, Ruta 8 Dr. Blas Garay, kóva ohasa distrito Yataity ha táva Mbokajaty rupi, rehovévo oĩma táva Villarríka, ha’éva tetãvore tavaguasu, upéi rehovévo ñemby gotyo 22 km reguahẽma tenda hérava Ñumi.

Fiesta Patronal

Ára 10 jasypoteĩ jave oñemomora pe fiesta patronal, santo patrono Sagrado Corazón de Jesús réra pegua, ha’anga oĩva pe tupão héravavoi péicha ryepýpe.

Iñemomorã oñepyrũ pe ñembo’e oikóva porundy ára jave oikóva ka’aru (novenario) ha pe ára 9 oiko pe jerokyguasu tinglado municipal-pe.

Ára 10, poapy aravo jave, oiko pe misa central pa’i tava pegua ojapóva, upéi santo mboguata purahéipe tape táva reheguápe ha asaje, so’o mbijy kavaju ári jeiko, ha ka’aru katu tóro ñemoñarõ (torín).

Referencia

• Publicaciones del semanario “Tiempos del mundo”.
• Paraguay al Día. Editorial Aramí Grupo Empresarial.
• Che Retã Paraguay.
• Datos del la DGEEC.
• ABC Color.
• Última Hora.

Enlaces externos

• Secretaria Nacional de Turismo
• Dirección General de Encuestas, Estadísticas y Censos