Vikipetã

Diferencia entre revisiones de «Yvypóra Tekoiterape Kuaaukaha Pavẽ»

Explorar historial interactivamente
← Ñemboheko itujavévaÑemboheko ipyahuvéva →
Contenido eliminado Oñembojoapy marandu
VisualWikitexto
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Jehai 1:
{{Ficha de documento
[[Ta'ãnga:Eleanor Roosevelt and Human Rights Declaration.jpg|thumb|250px|Eleanor Roosevelt & Tekove yvypora kuera maymayva derecho kuaaukaha (1949)]]
|nombre_documento = Mayma Yvypóra Tekoiterape Kuaaukaha
|imagen = EleanorRooseveltHumanRights.png
|ancho_imagen = 240px
|leyenda_imagen = [[Eleanor Roosevelt]] oguerekóvo ipóre Mayma Yvypóra Tekoiterape Kuaaukaha karaiñe'ẽme.
|tipo = [[Tekoiterape]]
|día_creado =
|día_ratificado = 10 jasypakõi 1948-pe
|promulgación =
|derogación =
|sitio_del_documento = {{bandera|FRA}} [[París]], [[Francia]]
|escritor =
|signatarios = Países de las [[Organización de las Naciones Unidas|Naciones Unidas]]
|función =
|wikisource = Declaración Universal de los Derechos Humanos
}}
Ku '''Mayma Yvypóra Tekoiterape Kuaaukaha''' ha'e hína peteĩ kuatia tee oikuaaukaha, oiko akue [[Tetãnguéra Joaju|Tetãnguéra Joaju amandaje guasúpe]], hembiapoukapy 217 A (III), ára 10 jasypakõi 1948-pe táva [[París]]-pe; ipype oime 30 akytã [[yvypóra tekoiterape]] rehegua, ojehechakuaa tekotevẽite opaite yvypórape.
 
{{cita|Hetaite amandajépe, kuaaukahápe ha tembiapoukapýpe tetãitáguigua yvypóra tekoiterape rehegua oñe'ẽ jey umi tekopy yvypóra tekoiterape pegua oñemomarandúva peteĩháme upe Mayma Yvypóra Tekoiterape Kuaaukahápe, taha'e ha'éva heko pavẽva, heko sasõva ha heko peteĩva, joja ha avave ñemboyke'ỹ, ha upe añete he'íva yvypóra tekoiterape ou joaju opa umi mba'e ikatúva ojejapo ha ojejapo va'erã. Ko'ãgaite, opa umi Tetã oikóva Tetãnguéra Joaju ipype omoañete peteĩnte jepe umi porundy jekupytyha tetãitáguigua tee pegua yvypóra tekoiterape rehegua, ha amo 80&nbsp;% umi tetã pegua omoañete irundýnte jepe umi porundy pegua, he'iséva ko Kuaaukaha heko pavẽite ha opa umi yvypóra tekoiterape mayma tetãme.|[[Tetãnguéra Joaju]]: ''Tekopy tekorãnguéra hetatetãguigua pegua umi yvypóra tekoiterape pegua''.<ref>[http://www.un.org/es/documents/udhr/law.shtml Tetãnguéra Joaju]</ref>}}
'''Tekove yvypora kuera maymayva derecho kuaaukaha''' (1948)
 
== Kuaauka ==
;Art. 1
Kuaauka he'iháicha oñembohasávo karaiñe'ẽgui guarani joparápe:
 
;Akytã 1
:Mayma yvypóra ou ko yvy ári iñapytu'yre ha eteĩcha dignidad ha derecho jeguerekópe; ha ikatu rupi oikuaa añetéva ha añete'yva, iporãva ha ivaíva, tekotevẽ pehenguéicha oiko oñondivekuéra.
 
;Art.Akytã 2
:Mayma yuypóra oguereko derecho ha libertad kuéra ko DeclaraciónpeKuaaukahápe oĩva, oñemaña'yre mba'eichaguapaeichag̃uapa i-ráza, ipire color; kiñápa terãpa kuimba'e, iñe'ẽ, i-religión, iñopinión política, hetã, ha'épa mba' rerekoha, oĩpa yvate terãpa nahániri sociedad ryepype, hamba'e.
 
:Mba'eveichaguaeveichag̃ua jeporavo avei ndoiók va'erã oñemañanguévo hetã situación rehe, legalmentepa mba'éicha oĩ, ha'épa isãsopyre, oguatáva ojeheguiete, térãpa oĩ ambue tetã ndiv térã ipoguype.
 
;Art.Akytã 3
:Mayma tapicha oguereko derecho oikovévo, piporúvo ilibertad ha ojerrespetávo ipersona.
 
;Art.Akytã 4
:Avavépe ndojeguerekói va'erã esclavo térã tembiguái ramo; mba'eveichaguaeveichag̃ua esclavitud térã tapicha jejogua ha ñevende ndaikatúl oiko.
 
;Art.Akytã 5
:Avavére ndoikova'erãi ñembosarái vai térã ñambohasa asy, humano rekore ndojojáiva.
 
;Art.Akytã 6
:Mayma yvypóra oguereko derecho ojehechakuaávo ichupe opaite handárupi ha'eha peteĩ máva leiduéra renondépe.
 
;Art.Akytã 7
:Maymavaite: peteĩchante léi renondépe ha oguereko, mba'eveichaguaeveichag̃ua jeporavo'yre, derecho peteĩcha léi oñangarekóvo hese. Maymáva oguereko derecho peteĩcha oñeñangarekóvo hese. Maymáva oguereko derecho peteĩcha oñeñangarekóvo hese opaichaguaopaichag̃ua jeporavo ohóvagui ko Declaración cóntrape, ha opa ñeha'ã oikóvagui jeporavorã.
 
;Art.Akytã 8
:Mayma yvypóra oguereko derecho oñangarekóvo hese hekoitépe tribunal kuéra oĩva hetãme, omo'ã haguáicha ichupe umi opyrũsévagui iderecho kuéra rehe oĨva constitución a léipe.
 
;Art.Akytã 9
:Avavépe ndaikatúi mbaretépe reínte oñedetene, ojegueraha preso terá oñemosẽ hetãgui.
 
;Art.Akytã 10
:Mayma yvypóra oguereko derecho, peteĩchapánte, ohendúvo ichupe idespáchope ha justicia ojerure haichaite, peteĩ tribunal oguatáva ojeheguiete ha oporolado apo'yva, oñemyesakãta java iderecho ha obligación huéra, ha avei ojehesa'yjóratõ oñembojáva hese tembiapo vai'éi cóntrape ohóva.
 
;Art.Akytã 11
# Oñembojáro peteĩ tapicháre hembiapo vai hague, oguereko derecho oñepensávo hese nda'upeichaiha, nahesakãi aja ha'eha culpable; pe ñemyesakã oido va'erã tribunalpe, ha oguereko va'erã upépe mayma garantía oikotevẽva oñedefende haguahag̃ua.
# Avavépe noñecondeva va'erãi ojapo térã ndojapói haguére peteĩ mba'endaha'éiva delito upe java, tetãpypegua léi térã tetãnguéra léipe guarã. Noñeme'ẽ va'erãi avei castigo pohyve léipe oĩvagui oiko jave delito.
 
;Art.Akytã 12
:Ndaikatúj oimeháicha reínte ojeikévo peteĩ tapicha rekovépe, hóga, hogapy térã icarta kuérpade. Naikatúi avei ojepokóntevo héra térã herakuã porãre. Mayma yvypóra oguereko derecho léi oñangarekóvo hese ko'ãmba'épe.
 
;Art.Akytã 13:
# Mayma yvypóra oguereko derecho ou ha oheovo tetãpyre ha oiporavóvo moõoikóta peteĩ tetã ryepype.
# Mayma yvypóra oguereko derecho osẽvo oimeraẽva tetãgui, taha e jepe hetãtee, ha upéi ou jevyo hetãme.
 
;Art.Akytã 14
# Ojepersegui jave ichupe, mayma tekove ikatu oho oñemo'ã haguahag̃ua oimeraẽva tetãme.
# Ko derecho ndaikatúi ojeporu persecución oúrõ justiciagui tembiapo vaikuére, térã ojeho rupi Naciones Unidas remiandu ha rembipota cóntrape.
 
;Art.Akytã 15
# Mayma yvypóra oguereko derecho hetãvo.
# Avavégui ndaikatúi ojepe'a oimeháicha reínte hetã derecho oguerekóvagui okambiávo upe hetã.
 
;Art.Akytã 16
# Kuimba'e ha kuña maymáva, omendakuaaha tiémpo guive, oguereko derecho omdávo ha omoñepyrũvo peteĩ ogapy. Ko'ávara ndaikatúi of problema oúva raza, tetã, terã religióngui. Peteĩcha va'era 1 derecho kuéra menda reheguáva, oiko aja kupukue hikuái menda ryepype, ha evei sapyánte oñembyairõ upe imenda kuéra.
# Menda ikatu oiko umi omendátava ambuéva añoite peteĩ ñe'ẽme upeverã, ojeheguiete, avave ojopy'yre ichupekuéra.
# Ógagua ha'e [[avano'õ]] apyra ha ñepyrũete, ha oguereko derecho oñangarekóvo hese sociedad ha Estado.
 
;Art.Akytã 17
# Mayma yvypóra iderecho oguerekóvo imbaèteéva, ha ha'eño háicha, ha avei ambuerkuéra ndive.
# Avavégui ndojepe'a va'erãi oimeháicha reinte imbáe teéva.
 
;Art.Akytã 18
:Mayma yvypóra oguereko derecho oñemonguévo ojeheguiete, iñaka, inconciencia ha ireligión he'i háicha ichupe. Ko deréchope oike ikatuha omoambue ireligión ha ijerovia, avei ohechaukávo ko'ãva ha'eño háicha térã ambuekuéra ndive,opavave renondépe térã ha'eñohápe, tekombo'e, térã jeiko upéva he'i háicha rupive.
 
;Art.Akytã 19
:Maypa tapicha iderecho oguerekóvo ijidea ha iñeñandu tee, ha upéva oikuaaukávo ojejuru mboty'yre ichupe; ko deréchope oike avavépe nonnemolestáivo marandu ha opinión kuéra, ha avei oñemosarambivo ko'ãva opaite hendárupi, mayma tembiporu upevarã oiva rupive.
 
;Art.Akytã 20
# Mayma yvypóra oguereko derecho ijatyvo oñondive ha ojapóvo joaju hapicha kuéra ñorairõ'yre.
# Avavépe ndaikatúi ojejopy oike haguahag̃ua peteĩ asociaciónpe.
 
;Art.Akytã 21
# Mayma yvipóra oguereko derechoijávo hetã resambyhype, ha'ete voi, yro katu hemimoĩngue, h'ae oiporavo va'ekue rupive.
# Mayma tapicha oguereko derecho peteĩĩchapante, ohupityvo cargo público kuéra hetãme.
# Mburuvicha kuéra omanda ha oisambyhy haguahag̃ua teta, tetãygua kuéra ome'eẽ ichupekuéra upe pu'aka. Ha ko tetãygua kuéra rembipota ojechauka va'erã elección ipotiva rupive,cada cierto tiempo oiko va'erãva, maymavaite ijahápem ha peteicha ivoto kuéra ovalehápe; avei avave oikuaa'yre mávarepa revota, ikatu haguaichahag̃uaicha avave nandejopyiupe jeporavo apópe.
 
;Art.Akytã 22
:Mayma yvypóra, ha'erupi sociedad pegua, oguereko derecho pe sociedad oñangarekóvo hese. Upevaã pe hetã oñeh'ã mbaite va'erã, ha tetãnguéra oñopytyvõ va'erã, recurso ha organización tetã oguerekóva rupive, maymavaite ohupity haguahag̃ua hemikotevẽ económico social ha cultural, oiko haguahag̃ua ichugui persona añetete.
 
;Art.Akytã 23
# Mayma yvypóra oguereko derecho omba'apóvo ojeheguiete hembiaporã, pe imba'apópe oñemongu'évo iporãve haguáicha, ha oñeñangarekóvo hese ani opyta trabajo'yre.
# Mayma yvypóra oguereko derecho, mba'eveichaguaeveichag̃ua jeporavo'yre, pretelchante ojepagávo ichupe, peteĩchaterõ hembiapo.
# Mayma omba'apóva oguereko derecho oganávo hekópe porã, oikokuaa haguáicha, ha'e ha hogaygua, idignidad humana ojerure háicha. Ndohupitypáirõ ichupe oimeraẽva medio pytyvõrã sociedad oguerekóvagui.
# Mayma tapicha oguereko derecho ojapóvo sindicato ha ojoajúvo hapicha mba'apohára ndive, iñinterése kuéra odefende haguahag̃ua.
 
;Art.Akytã 24
Mayma yvypóra oguereko derecho opytu'úvo, ho'ureimivo nombaápoi jave; avei omba'apóvo omba'apo haguahag̃ua ha'óra pevénte, ha ivacaciónvo oguahẽ vove jepi tiempo, ha upe aja ojepagávo ichupe.
 
;Art.Akytã 25
# Mayma yvypóra oguereko derecho oikove olgadomivo, ani haguahag̃ua ichupe voi, ha hogayguápe avei, ofalta ho'uva'erã, ipohã repyrã, iñemonderã, óga oiko haguahag̃ua, ha ambue mba'e oikotevẽva oikove haguahag̃ua. Iderecho avei oguereko seguro oñemongui ramo guarã imba apohágui, terã katu hasy, ndovalevéi, iména mano, itujaiterei, térã ambue mba'e rupi indojevale kuaavéi ramo guarã ojehe.
# Sy ha mitãre oñeñangareko va'erã iporave haguáicha. Mayma mitã, omendáva oguereko derecho sociedad oñangarekóvo hesekuéra.
 
;Art.Akytã 26
# Mayma yvypóra oguereko derecho ojehekombo'eukávo. Pejehekombo'e reínte va'erã, pe iñepyrũetépeguánte jepe. Pe tekombo'e jehai ha oñemoñe'ẽnte jepe haguahag̃ua, ha'e va'erã obligatorio. Profesión kuéra ha técnica ñeaprende, oĩva'erã enteroitépe ohupity haguaichahag̃uaicha. Umi universidad rupi ojeike haguahag̃ua, katupyry rehente odepende va'erã, ha mayma interesádope oñeme'ẽva'erã juruja.
# Pe educación rembiaporã ha'eva'erã: tojapo tekove mayágui persona añetete, okakuaáva opáichavo. Omombarete va'erã derecho ha libertad ñemomba'e guasu. Oipytyvõ va'erã olhaguaolhag̃ua jekopyty, ñoaguanta kuaa, joayhu, mayma tetã ha raza terãtérã religión oñondive. Omboguata va'erã avei umi tembiapoukapy Naciones Unidas omoĩva oĩ haguahag̃ua tapiaite py'aguapy.
# Sy ha tuvakuéra oguereko derecho itendondévo oiporavo haguahag̃ua mba'éichaguaéichag̃ua educaciónpa oñeme'ẽta imitãnguérape.
 
;Art.Akytã 27
# Mayma yvypóra oguereko derecho oparticipávo, avave ojopy terã ojoko'yre ichupe, incomunidad rekotee ñeñandukápe; ombovyávo ichupe umi tembiapokue porã hechapyrã; avei oparticipávo umi arandu pyahu oikévape, ha umi jeiko porãve ko'ãgarupi oúvape.
# Mayma yvypóra oguereko derecho oñeñangarekóvo ichupe interese moral ha material oguerekóva rehe, ha'érupimba'epyahu terã ñe'ẽ yvoty, kuatia arandu térã tembiapo hecharamomby apohare.
 
;Art.Akytã 28
:Mayma yvypóra oguereko derecho ojejapóvo ichupe hetãsme ha hetãnguéra apytépe, petef jeikoha oñemo'añatehape derecho ha libertd kuéra onnemoĩva ko DeclaraciónpeKuaaukahápe.
 
;Art.Akytã 29
# Mayma yvypóra oguereko tembiaporã comunidadavano'õ ndive guarã, upépe mante ikatúgui okakuaa ha hi'aju personatekoveite haichaháicha.
# Léi mante ikatu omoĩ linde ikatu'yva jahasa jaiporukuévo ñande libertad kuéra, ani haguahag̃ua ñapyru ñande rapicha derecho ha libertad rehe; avei jaiko haguahag̃ua moral ojerure háicha, orden público oipota háicha, ha peteĩ sociedad democrática reko py'aguapy oikotevẽ Háicha.
# Ko'ã derecho ha libertad juéra mba'eveichvérõ ndaikatúi ojeporu Naciones Unidas oipota ha opensáva cóntrape.
 
;Art.Akytã 30
:Mba'evepunto ko DeclaraciónpeKuaaukahápe oĩva noñentende va'erãi ome'ẽ Estádope, peteĩ aty térã peteĩ tapichápe, omoñepirũ ha omboguata haguahag̃ua algún tembiapo ikatúva omboyke peteĩva jepe umi derecho ha libertad kuéra oñemboysyva ko DeclaraciónpeKuaaukahápe.
 
== Joaju okapeguávandi ==
* [http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=gun Tekove yvypora kuera maymayva derecho kuaaukaha]
 
== Mandu'apy ==
 
[[Ñemohenda:Tekoiterape]]
Ko marandu ou "https://gn.wikipedia.org/wiki/Yvypóra_Tekoiterape_Kuaaukaha_Pavẽ" pegua