Diferencia entre revisiones de «Sovie Joaju»

Contenido eliminado Oñembojoapy marandu
Se ha deshecho la revisión 110084 de 181.127.152.82 (disc.)
Etiqueta: Deshacer
Sin resumen de edición
Etiqueta: editor de código 2017
Jehai 1:
[[Ta'ãnga:Flag of the Soviet Union.svg|thumb|200px250px|Joaty Soviétiko poyvi.]]
[[Ta'ãnga:Union of Soviet Socialist Republics (orthographic projection).svg|thumb|250px|Joaty Soviétiko apekue.]]
'''Joaty Soviétiko''' ([[Rrusiañe'ẽ]]me: Советский Союз, ''Sovietski Soyuz''),<ref>{{Cita web |url=http://global.britannica.com/place/Soviet-Union |título=Union of Soviet Socialist Republics {{!}} historical state, Eurasia {{!}} Britannica.com |fechaacceso=6 de diciembre de 2015 |autor=[[Britannica.com]] |fecha=6 de agosto de 2015 |idioma=en |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20170926152010/https://global.britannica.com/place/Soviet-Union |fechaarchivo=26 de septiembre de 2017 }}</ref><ref>''Soviet'' equivale, en castellano, a 'Consejo'.</ref> héra tee niko '''Tavakuairetã ''Socialista'' Soviétikakuéra Joaty''' ('''URSS'''; oúva karaiñe'ẽgui ''Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas''), ha'e akue peteĩ [[tetã]] [[joaty|oñembyaty]] va'ekue [[tavakuairetã]] ''socialista'' kuéra 1922 guive 1991 meve [[Eurásia]]pe.<ref>{{Cita publicación|url=https://en.wikisource.org/wiki/Constitution_of_the_Soviet_Union_(1977,_Unamended)#Chapter_8._The_USSR_-_Federal_State|título=Article 70, Soviet Constitution 1977.|apellidos=|nombre=|fecha=|publicación=|fechaacceso=|doi=|cita=La Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas es un estado multinacional, federal y unido, que se configura con base en el federalismo socialista y en virtud de la libre autodeterminación de las naciones y de la asociación voluntaria de las Repúblicas Socialistas Soviéticas en iguales derechos.}}</ref>
 
[[Jasykõi Ñepu'ã]] oiko va'ekue 1917 aja, ha oity [[Rrúsia Mburuvi]], upe rire ou Rrúsia ñesãmbyhy sapy'arã oporokuái hag̃ua, hákatu oikóvo [[Jasypa Ñepu'ã]] ha ho'a pe ñesãmbyhy, upéicha oñepyrũ umi [[bolchevique]] ñesãmbyhy ojehero va'ekue Tetãygua Ruvichakuéra Amandaje (''Sovnarkom''). Ha upéi, oñepyrũ pe [[Rrúsia retãygua ñorairõ]], ñesãmbyhy soviétiko pyahu ohenonde'a ha ipu'akárõguare. Jasypakõi 1922-me ojejapo akue Joaty Soviétiko, oñembyaty va'ekue irundy tavakuairetã ''socialista'': Rrúsia, Káukaso Mboypýri, Ukyáña ha Vielorrúsia.
'''Tetã peteĩ reko Soviétiko''' hína 15 teta socialista oñembyatyva´ekue Ary [[1917]]-pe partido comunista soviétiko-guype ary [[1991]] peve.
Tavusu oimeva´ekue táva moskúpe. Ko tetã oñemopyru ary 1917-pe oiharamo rire revolusion rusa omboity Zar Nicolas mokõiha-pe.
 
Omano rire mburuvicha soviétiko peteĩha, [[Vladímir Lenin]], ary 1924-pe, [[Iósif Stalin]] osẽ pu'akahápe tetã rekuái rekávo<ref name="StalinRobertService">Robert Service. ''Stalin: A Biography.'' 2004. ISBN 978-0-330-41913-0</ref> ha omotenonde hetã omongakuaávo mba'eapopyha, omoĩ hetã poguýpe opaite viru remimono'õ ha ojopy vai umi ombohovaiséva hese.<ref name="StalinRobertService" /><ref>{{Cita libro |nombre=George |apellidos=Crile |título=Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History |editorial=Atlantic Monthly Press |año=2003 |isbn=0871138549 |url=https://archive.org/details/charliewilsonswa00cril }}</ref> Jasypoteĩ 1941-me, oiko aja [[Ñorairõ Guasu Mokõiha]], pe [[Alemáña nási]] ha umi [[Ñorairõ Guasu Mokõiha Retã Mbaretete Mbyteguágui|tetã mbaretete mbyteguágui]] oñepyrũ [[Apo Barbarossa|ondyry URSS]] rehe, ojapóramo jepe hikuái jekupytyha ani hag̃ua oiko ojehegui ñorairõ. Opa rire ñorairõ tajasu vai ohasávo irundy ary, Joaty Soviétiko ohenonde'a pu'akahápe ha osẽ ipahápe umi [[tetã mbaretete]] tuichavévaicha.
{{stub}}
 
Joaty Soviétiko ha tetãnguéra oñoirũva hese Kuarahyresẽ Európa pegua, ojeheróva [[Aty Kuarahyresẽygua]], oike akue hikuái [[Ñorairõ Ro'y|Ñorairõ Ro'ýpe]], ombohovakévo ha ombohováivo jokuaikuaa ñeimo'ã rehe [[Tetãvore Joapykuéra]] pegua ha opa umi tetã oñoirũva hese, ojeheróva [[Aty Kuarahyreikegua]]; ipahápe Joaty Soviétiko oñeme'ẽ akue hetaitégui umi apañuái iviru remimono'õre ha tuichágui umi sarambi oiko ijekopyty tetãnguéra ambuévare ha ijokuaikuaápe.<ref>{{Cita libro |título=Stalin and the Bomb|apellidos=Mr. David Holloway |año=1996 |editorial=[[Yale University Press]] |isbn=978-0300066647 |página=18 |url=http://yalepress.yale.edu/book.asp?isbn=9780300066647}}</ref><ref name="turner23">{{Harvnb|Turner|1987|p=23}}</ref> Oiko aja Ñorairõ Ro'y, Joaty Soviétiko ojehecha techapyrãicha umi tetã ojaposéva chugui tetã ''socialista''. Ary 1945 guive 1991 me, Joaty Soviétiko ha [[Tetãvore Joapykuéra]] omotenonde yvóra rembiaporã ñañe'ẽrõ ñeimo'ã viru remimono'õrã rehegua (''capitalismo'' ha ''comunismo''), jekopyty heta tetãndi rehegua, ñorairõrã rembiapo rehegua, pe oguerova arandupy heta tetãme rehegua, tembikuaaty mba'e pyahúva rehegua ha upe ipype ikatu ja'e avei [[arapy ñehesa'ỹijo]] (ã mokõi tetã omoguahẽ arapýpe yvypóra ha heta mba'e ambuéva). Amo 1980 arykuéra ipahápe, mburuvicha soviétiko pahague, [[Mijaíl Gorbachov]], oha'ã akue omoambue ha omoporã hetã umi ñemyatyrõ rupive ojehero va'ekue ''[[Glásnost]]'' (1985-pe oheja va'ekue toiko mba'e oporomomarandúva hekosãsóva) ha ''[[Perestroika]]'' (1987-pe oheja va'ekue tetãygua viru remimono'õ heko sãsove), hákatu Joaty Soviétiko ha umi tavakuairetã oñembojoaju va'ekue hese ojei ha oñemosãso 1991 jasypakõime, oñeha'ã rire peteĩ ''[[golpe de Estado]]'' jasypoapýpe.<ref name = "Byrd">{{Cita enciclopedia|autor=Byrd, Peter|editor=McLean, Iain; McMillan, Alistair|encyclopedia=The concise Oxford dictionary of politics|título=Cold War (entire chapter)|url=http://books.google.com/?id=xLbEHQAACAAJ|fechaacceso=16 de junio de 2008|año=2003|editorial=[[Oxford University Press]]|isbn=0192802763}}</ref> Upe rire, [[Rrúsia|Rrúsia Joaty]] ári ho'a opa URSS reko teéva ha ñe'ẽme'ẽ.<ref name="Rusia">''«Rusia es ahora la parte de todo tratado en los que la antigua Unión Soviética fue una de las partes, y tiene los mismos derechos y obligaciones que la antigua Unión Soviética, excepto en la medida que los ajustes se requieran necesariamente, por ejemplo, para tener en cuenta el cambio en la extensión territorial. [...] La Federación de Rusia continúa la personalidad jurídica de la ex Unión Soviética y por lo tanto no es un Estado sucesor en el sentido recién mencionado. Las otras ex repúblicas soviéticas son los Estados sucesores.»'', United Kingdom Materials on International Law 1993, BYIL 1993, pp. 579 (636).</ref>
 
Joaty Soviétiko yvy apekue heta oñemoambue ituichakuére, hákatu omoĩ rire ipoguýpe [[Lituáña]], [[Letóña]] ha [[Etóña]], oñemomba'e rire Polóña pehẽngue kuarahyresẽyguáre ha yvy pehẽngue ambuévare oikóvo Ñorairõ Guasu Mokõiha, ary 1945 guive ojeívo peve, ijyvy apekue ojogua Rrúsia Mburuvi, ndaipórinte ipoguýpe opaite Polóña, [[Hĩlándia]] ha [[Aláska]].
 
== Mandu'apy ==
{{listaref|2}}
 
== Joajuha ==
{{commonscat|Soviet Union|la Unión Soviética}}
* [http://www.sovetika.ru/english/ Sovetika.ru - Sitio sobre la Era Soviética] (en ruso e inglés)
* [https://web.archive.org/web/20050527173031/http://home.tiscalinet.ch/kerguelen/cccp/ СССР] (enlaces de historia de la Unión Soviética)
* [http://photos.back-in-ussr.info/ Imágenes de la Unión Soviética]
 
[[Ñemohenda:Tembiasakue]]