Diferencia entre revisiones de «Guarani Ñe'ẽte ha Arandu Anamandaje»

Contenido eliminado Oñembojoapy marandu
Guarani Ñe'ête ha Arandu Anamandaje he'ise Ateneo de Lengua y Cultura Guarani
 
mbSin resumen de edición
Jehai 1:
''''''GUARANI ÑE’ÊTE HA ARANDU ANAMANDAJE - ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI'''
Ohai David Galeano Olivera
 
'''1. MBA’ÉICHAPA HEÑÓI ANAMANDAJE (SOBRE LOS ORÍGENES ATENEO)'''
GUARANI ÑE’Ê HA ARANDU ANAMANDAJE (ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI) niko heko ypýkuri 23 jasyporundy 1985-pe, Paraguaýpe. Mbohapy angirû hérava Arnaldo Miguel Valenzuela Sanabria, Paublino Carlos Antonio Ferreira Quiñónez, ha ohaíva ko’ápe, David A. Galeano Olivera –upérô oñemoarandúva Guarani ñe’ême Instituto Superior de Lenguas, Universidad Nacional de Asunción- heta oñomongeta rire oguahê hikuái peteî ñe’ême omoheñói hagua peteî aty omba’apo hagua ñane ñe’ê ha ñane mba’etévare.
Upe temiandu oikuaaukákuri hapichakuérape upépe oñemoarandúva, ha tetia’e ha katupyrýpe oñemoñepyrû atymimi ojeporavo hagua jehupytyrâ, aty rerarâ ha upe ára oñemboajetahápe aty pyahu.
Upe ára 23 jasyporundy 1985 pyharépe ojejapókuri motenondehararâ jeporavo, peteî amandaje rupive. Ha upérô avei oje’ékuri 30 jasyporundy pyharépe ojejapotaha aty guasu oñemboajévo GUARANI ÑE’Ê HA ARANDU ANAMANDAJE (ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI). Ñane aty rerarâ ome’êkuri Mbo’ehára María Elvira Martínez de Campos ha ojeporavókuri heta téra apytégui.
Upe temiandu oikuaaukákuri hapichakuérape upépe oñemoarandúva, ha tetia’e ha katupyrýpe oñemoñepyrû atymimi ojeporavo hagua jehupytyrâ, aty rerarâ ha upe ára oñemboajetahápe aty pyahu.
ANAMANDAJE jehupytyrâ ojeporavókuri ko’áva: 1)Ombyatýva’erâ Mbo’ekuaahára ha temimbo’e Guaranimegua jekupyty, tetia’e ha tekojojápe; 2)Omba’apóva’erâ Guarani ñe’ê ha ñane mba’etévare ha upevarâ ogueroguatáva’erâ opaichagua tembiapo, ñepyrûrâme Paraguaýpe ha upéi mbeguekatúpe ñane retâ tuichakue javeve; 3)Oikuaaukáva’erâ hembiapo maymávape, tetâygua ha pytaguávape, ha upevarâ oipurûva’erâ ikatumíva guive (ta’ângambyry, ñe’ê’asâiha ha kuatiahaipyre); 4)Ohekombo’éva’erâ Guarani ñe’ê mbo’ehararâme, osêtava ohekombo’e ha ohayhukajey ñane ñe’ê ha ñane mba’etéva, mitâ ha mitârusukuérape.
Ha peicha... upe ára guive ko’ága meve ANAMANDAJE omba’apo kyre’ÿnte gueterei, naikane’ôi. Ko’ága hetáma ñande ja ipype, ápe ha amoite ñane retâ ruguáre.
Upe ára 23 jasyporundy 1985 pyharépe ojejapókuri motenondehararâ jeporavo, peteî amandaje rupive. Ha upérô avei oje’ékuri 30 jasyporundy pyharépe ojejapotaha aty guasu oñemboajévo GUARANI ÑE’Ê HA ARANDU ANAMANDAJE (ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI). Ñane aty rerarâ ome’êkuri Mbo’ehára María Elvira Martínez de Campos ha ojeporavókuri heta téra apytégui.
ANAMANDAJE rembiapo rupive ñane ñe’ê ija Castellano ndive, ñane retâ Léi Guasúpe. Mokôivéva ojoykére, peteîcha. Upéicha avei, ñande aty rupive Guarani oike Tekombo’e Ñemyatyrôme. Ha péina, oguahêma ára, ñane avañe’ê oñembo’ehápe ñane retâ tuichakue javeve mitâ ha mitârusukuérape ha upéicha avei ANAMANDAJE rupive heta mbo’ehararâ oñemoarandu itávape, upéicha ñande aty omba’apo Concepción, San Pedro, Cordillera, Guaira, Ka’aguasu, Ka’asapa, Itapúa, Misiones, Paraguari, Alto Parana, Central-Asunción, Ñe’êmbuku, Amambay, Kanindeju, Presidente Hayes ha Boquerón-me.
ANAMANDAJE remiandúpe oî avei Guarani ñe’ê oñembo’eva’erâha maymávape ñamosâsosérô ñane retâ ha ñane retâyguápe. Guarani hína tembipuru ñaikotevêva ha jaipurukatuva’erâ ñamoarandu, ñamongakuaa hagua ñande yvy jahayhuetéva. Castellano año ñañandererahamo’âi mombyry.
ANAMANDAJE jehupytyrâ ojeporavókuri ko’áva: 1)Ombyatýva’erâ Mbo’ekuaahára ha temimbo’e Guaranimegua jekupyty, tetia’e ha tekojojápe; 2)Omba’apóva’erâ Guarani ñe’ê ha ñane mba’etévare ha upevarâ ogueroguatáva’erâ opaichagua tembiapo, ñepyrûrâme Paraguaýpe ha upéi mbeguekatúpe ñane retâ tuichakue javeve; 3)Oikuaaukáva’erâ hembiapo maymávape, tetâygua ha pytaguávape, ha upevarâ oipurûva’erâ ikatumíva guive (ta’ângambyry, ñe’ê’asâiha ha kuatiahaipyre); 4)Ohekombo’éva’erâ Guarani ñe’ê mbo’ehararâme, osêtava ohekombo’e ha ohayhukajey ñane ñe’ê ha ñane mba’etéva, mitâ ha mitârusukuérape.
Mitâ oñemoarandúva ko’ága, iñe’êteépe, tuicha oñakârapu’â, ipy’arory ha ipy’aguasúma. Oikûmby ha hesakâma umi mba’e ome’ê ha ohesa’ÿijóva mbo’ehaópe. Hasypeve, ága ae ñañehekombo’e Guarani rupive. Kóva ko mba’e ha’ehína ANAMANDAJE kerayvoty tuichavéva ha mbeguekatúpe oñemoañetéva ohóvo.
El '''ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI''' se inició con las tres personas (David Galeano Olivera, Paublino Carlos Antonio Ferreira Quiñónez y Arnaldo Miguel Valenzuela Sanabria), quienes luego de compartir sus deseos o ideales con los demás compañeros de la Licenciatura en Lengua Guarani del Instituto Superior de Lenguas de la Universidad Nacional de Asunción, decidieron fundar y constituir una entidad que, con la denominación de ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI, a partir del '''23 de setiembre de 1985''' –fecha fundacional- se dedicara a promover el Guarani, primero en Asunción y luego, gradual y progresivamente, a nivel nacional e internacional de ser posible.
Ha peicha... upe ára guive ko’ága meve ANAMANDAJE omba’apo kyre’ÿnte gueterei, naikane’ôi. Ko’ága hetáma ñande ja ipype, ápe ha amoite ñane retâ ruguáre.
El lunes 23 de setiembre la Primera Asamblea eligió a las autoridades que orientarían por un período de dos años de mandato, los destinos de la novel entidad. El cuadro directivo quedó entonces constituido de la siguiente manera:
ANAMANDAJE rembiapo rupive ñane ñe’ê ija Castellano ndive, ñane retâ Léi Guasúpe. Mokôivéva ojoykére, peteîcha. Upéicha avei, ñande aty rupive Guarani oike Tekombo’e Ñemyatyrôme. Ha péina, oguahêma ára, ñane avañe’ê oñembo’ehápe ñane retâ tuichakue javeve mitâ ha mitârusukuérape ha upéicha avei ANAMANDAJE rupive heta mbo’ehararâ oñemoarandu itávape, upéicha ñande aty omba’apo Concepción, San Pedro, Cordillera, Guaira, Ka’aguasu, Ka’asapa, Itapúa, Misiones, Paraguari, Alto Parana, Central-Asunción, Ñe’êmbuku, Amambay, Kanindeju, Presidente Hayes ha Boquerón-me.
ANAMANDAJE remiandúpe oî avei Guarani ñe’ê oñembo’eva’erâha maymávape ñamosâsosérô ñane retâ ha ñane retâyguápe. Guarani hína tembipuru ñaikotevêva ha jaipurukatuva’erâ ñamoarandu, ñamongakuaa hagua ñande yvy jahayhuetéva. Castellano año ñañandererahamo’âi mombyry.
Mitâ oñemoarandúva ko’ága, iñe’êteépe, tuicha oñakârapu’â, ipy’arory ha ipy’aguasúma. Oikûmby ha hesakâma umi mba’e ome’ê ha ohesa’ÿijóva mbo’ehaópe. Hasypeve, ága ae ñañehekombo’e Guarani rupive. Kóva ko mba’e ha’ehína ANAMANDAJE kerayvoty tuichavéva ha mbeguekatúpe oñemoañetéva ohóvo.
El '''ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI''' se inició con las tres personas (David Galeano Olivera, Paublino Carlos Antonio Ferreira Quiñónez y Arnaldo Miguel Valenzuela Sanabria), quienes luego de compartir sus deseos o ideales con los demás compañeros de la Licenciatura en Lengua Guarani del Instituto Superior de Lenguas de la Universidad Nacional de Asunción, decidieron fundar y constituir una entidad que, con la denominación de ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI, a partir del '''23 de setiembre de 1985''' –fecha fundacional- se dedicara a promover el Guarani, primero en Asunción y luego, gradual y progresivamente, a nivel nacional e internacional de ser posible.
El lunes 23 de setiembre la Primera Asamblea eligió a las autoridades que orientarían por un período de dos años de mandato, los destinos de la novel entidad. El cuadro directivo quedó entonces constituido de la siguiente manera:
Presidente : David A. Galeano Olivera,
Vicepresidente : María Elvira Martínez de Campos,
Línea 18 ⟶ 27:
Secretaria de Relaciones : María Eva Mansfeld de Agüero, y
Tesorero : Cristóbal Campuzano Méndez
Nuestra presentación en sociedad, con toda la promoción posible efectuada a través de los diferentes medios masivos de comunicación, la realizamos el lunes 30 de setiembre de 1985.
 
'''ANAMANDAJE OHUPYTYVA’KUE (LOGROS DEL ATENEO)'''
2007-pe ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI omboty mokôipa mokôi (22) ary ha, mokôipa mokôi ary ombotývo, ATENEO rembiapo ojepyso ha oguahêma 100 távape, Paraguáy retâ tuichakue javeve ha mboypýri avei. Umi mokôipa mokôi arýpe ATENEO-gui osêma 22.000 Mbo’ehára Guarani, ombo’e ha omba’apokyre’ÿva ñane Avañe’ê rayhupápe. Umi mba’e ykére, ñamombe’ukuaa avei ATENEO-pe oñemboaranduhaguékuri Guarani Mbo’esyry Kuaa’ypy rupive 50.000 tapicha mbo’eharapyréva. Avei, oî 250.000 mbo’ehára ha mbo’ehararâ rupi oñembokatupyryvéva’ekue mbo’esyry mbykymbykýva rupive. Iporâ avei jaikuaa ATENEO-gui osêhaguéma 805 Mbo’ekuaahára Guarani.
ATENEO heñói ha okakuaa ijehegui. Avave noipytyvôi chupe, ja’ekuaa uvei okápe oîha omboykeséva térâ ojukaséva ATENEO rembiapo; jepémo upéicha, ko atyguasuete hekoverosâ, ha arandu ha tetia’épe oho tenonde gotyo ha hendive oku’e Guarani ñe’ê, oñembo’yjeýva, ojetyvyrovyróva ha kyre’ÿme oipykúiva hape tee, oguerahátava chupe yvate yvateve. Guarani imitârusujey.
Guarani ñe’ë pyahu ko’ága rupi ojehayhuetevéma. Avei, oïma Léi Guasúpe. Guaranígui oikóma Paraguay retä ñe’ê teete. Guarani oikéma avei tekombo’épe; upehaguére, heta mitâ ha mitârusu ohóva mbo’ehaópe -Guarani rupive- hekove sâso, oñeñandu porâ ha ovy’a mbo’ehaópe ha upe iporâvéva -Guarani rehe ae- oñemoarandu añetetéva hikuái. Opaite tenda rupi Guarani ojepuruvéma. Oîma avei heta aranduka Guaraníme; ja’eporâsérô, oîma heta jehaipyre. Oîma heta marandu castellano-gui oñembohasáva Avañe’ême. Upévare, oguahêma ára jahechakuaávo Guarani ha’eha pe tembipuru oipytyvôtava hekopete oñemongusugue hagua Paraguáygui: mboriahu, tavy ha teko’asy. Upévare avei hesakâva’erâ mbo’eharakuérape Guarani ndaha’eiha peteî mbo’erâmínte. Nahániri. Guarani hína pe tembipuru ha’evéva orekóva Paraguáy oipukúi hagua upe tape pyahu ha hekokatúva. Yma, ymave Guaraníme oñe’êva itavy ha ijuruky’a; ko’ága Guaraníme oñe’êva iñarandu ha ojehecharamo.
Ko’ága hetáma oî tapicha iñarandúva Guaraníme. Guarani ñe’ê pyahu iñasâima Paraguay retâ tuichakue javeve ha upéicha avei oñembo’e, oñemomba’eguasu ha ojehayhúma ambue tetâ rupi. Guarani herakuâporâma ko yvy ape ári. Jaha jahaha gotyo (Argentina, Brasil, Uruguay, Bolivia, EEUU, Canada, Francia, Alemania, España) jajuhukuaa tapicha arandu ohecharamo ha ohayhu añetéva Guarani ñe’ê ha Guarani reko. Guarani ñe’ê pyahu oî avei internet-pe. Hetaiterei mba’e ñane avañe’êguigua oî internet-pe. Oî avei umi tapicha iñaranduvéva he’íva hikuái: ñe’ê ija ha ijahetáva internet-pe, hekove pukúta. Aipórô ja’ekuaa Guarani ñe’ê pyahu hekove pukutaha. Hetaiterei tenda niko oî internet-pe imandu’áva ha omomba’eguasúva avañe’ême, umíva apytépe ATENEO rendatee ha’eva www.ateneoguarani.edu.py. Avei, ndahi’aréi Guaranígui oikohague Corrientes, Argentina ñe’ê teete; péicha avei, ko ary 2007-pe oiko avei ichugui Mercosur ñe’ê, castellano ha portugués ykére.
Guarani ñe’ë pyahu ko’ága rupi ojehayhuetevéma. Avei, oïma Léi Guasúpe. Guaranígui oikóma Paraguay retä ñe’ê teete. Guarani oikéma avei tekombo’épe; upehaguére, heta mitâ ha mitârusu ohóva mbo’ehaópe -Guarani rupive- hekove sâso, oñeñandu porâ ha ovy’a mbo’ehaópe ha upe iporâvéva -Guarani rehe ae- oñemoarandu añetetéva hikuái. Opaite tenda rupi Guarani ojepuruvéma. Oîma avei heta aranduka Guaraníme; ja’eporâsérô, oîma heta jehaipyre. Oîma heta marandu castellano-gui oñembohasáva Avañe’ême. Upévare, oguahêma ára jahechakuaávo Guarani ha’eha pe tembipuru oipytyvôtava hekopete oñemongusugue hagua Paraguáygui: mboriahu, tavy ha teko’asy. Upévare avei hesakâva’erâ mbo’eharakuérape Guarani ndaha’eiha peteî mbo’erâmínte. Nahániri. Guarani hína pe tembipuru ha’evéva orekóva Paraguáy oipukúi hagua upe tape pyahu ha hekokatúva. Yma, ymave Guaraníme oñe’êva itavy ha ijuruky’a; ko’ága Guaraníme oñe’êva iñarandu ha ojehecharamo.
Opa ko’â maba’e ohechauka mba’éichapa ATENEO rembiapo rupive, Paraguáype, ojehupyty hetaiterei mba’e avañe’ê momba’eguasuvévo.
Ko’ága hetáma oî tapicha iñarandúva Guaraníme. Guarani ñe’ê pyahu iñasâima Paraguay retâ tuichakue javeve ha upéicha avei oñembo’e, oñemomba’eguasu ha ojehayhúma ambue tetâ rupi. Guarani herakuâporâma ko yvy ape ári. Jaha jahaha gotyo (Argentina, Brasil, Uruguay, Bolivia, EEUU, Canada, Francia, Alemania, España) jajuhukuaa tapicha arandu ohecharamo ha ohayhu añetéva Guarani ñe’ê ha Guarani reko. Guarani ñe’ê pyahu oî avei internet-pe. Hetaiterei mba’e ñane avañe’êguigua oî internet-pe. Oî avei umi tapicha iñaranduvéva he’íva hikuái: ñe’ê ija ha ijahetáva internet-pe, hekove pukúta. Aipórô ja’ekuaa Guarani ñe’ê pyahu hekove pukutaha. Hetaiterei tenda niko oî internet-pe imandu’áva ha omomba’eguasúva avañe’ême, umíva apytépe ATENEO rendatee ha’eva www.ateneoguarani.edu.py. Avei, ndahi’aréi Guaranígui oikohague Corrientes, Argentina ñe’ê teete; péicha avei, ko ary 2007-pe oiko avei ichugui Mercosur ñe’ê, castellano ha portugués ykére.
Opa ko’â maba’e ohechauka mba’éichapa ATENEO rembiapo rupive, Paraguáype, ojehupyty hetaiterei mba’e avañe’ê momba’eguasuvévo.
 
[[Categoría:Avañe'ẽ]]