Diferencia entre revisiones de «Kuarahy Ypykatu»
Contenido eliminado Oñembojoapy marandu
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
Jehai 3:
Mbyjajerety Kuarahy rehegua oguereko avei heta tenda oĩva ambue yvágamba'e ojeréva Kuarahy, oĩ pe [[Mbyjaveve Ku'asã]], [[Márte]] ha [[Húpiter]] mbytépe. Ha oĩ avei [[Kuiper Ku'asã]], Netunomboypýri, ko'ã mokõi yvága ku'asã oguereko heta yvágamba'e, [[mbyjajere michĩ]], [[Mbyjausuveve]] ha [[mbyjaveve]].
== Ñehesa'ỹijo ha Jehecha ==
[[Ta'ãnga:Dawn Flight Configuration 2.jpg|thumb| Peteĩ
Heta tapicha aty ha tetã guasu ymaguare ohecha va'ekue yvága ha oñemohenda Yvy imbytépe, opa mba'e oikóva yvága "ojere gua'u" Yvýre; Vavilónia retãicha oñemohenda, hákatu ohesa'ỹijoite va'ekue yvágape ha mbyja kuéra.<ref>{{Cita libro
| apellidos = Sellés| nombre = Manuel| coautores = Solís, Carlos| editorial = Espasa|título = Historia de la Ciencia | año = 2005| ubicación = Pozuelo de Alarcón| isbn = 84-670-1741-4| páginas = 36|}}</ref> Yvy ikuarahyreiképe, karai Gyresia retãygua hérava Anaximandro he'i va'ekue ñande [[Yvy]] opytáva Yvága imbytépe, he'i Yvy niko peteĩ angu'a ndovaváiva guáicha.<ref>{{Cita libro| apellidos = Ochoa
| nombre = Cesar Gonzales | editorial = IIFL| editor = Universidad Nacional Autónoma de México| título = La polis: Ensayo sobre el concepto de cuidad en Grecia antigua| edición = Primera| año = 2004| ubicación = Ciudad de México
| isbn = 970-32-2042-8| páginas = 42-43}}</ref> Karai Pitágora ha hemimbo'e kuéra he'i peteĩháme ñande Yvy ijapu'áva, kuarahy kañy ha jasy kañy jehecha rupive;<ref>{{Cita libro| apellidos = Reyes| nombre = Alfonso| editorial = FCC| editor = Fondo de cultura económica| título = Estudios Helénicos| edición = Segunda| año = 2000| ubicación = México D.F.| isbn = 968-16-1035-0| páginas = 75}}</ref> ha sa ro'y IV Kirito mboyve karai hérava Platõ ha hemimbo'e hérava Aristóteles ohai kuatiáre mba'éicha ñande Yvy, apu'a ha yvága imbytépe. Hákatu, karai gyresia retãme Claudio Ptolomeo hembiapo ojekuaavéva.
Heta hetave karai oñemoarandúva yvága he'i va'ekue upéicha, oguahẽ karai poloñagua Nicolás Copérnico peve he'i akue ñande Yvy opyryrỹi imbytére 24 aravóre ha ojere avei Kuarahýre peteĩ arýpe. Sa ro'y XVII-pe Copérnico hembiapo ojekuaa Galileo Galilei rupive, pe karai ojapo peteĩháme pe "techambyry" oipytyvõva hese ohecha peteĩháme Húpiter ijasykuéra. <ref>{{Cita web|año= 2012|autor=Biografías y Vidas|título= Galileo Galilei|fechaacceso=30 de septiembre|añoacceso=2012|url=http://www.biografiasyvidas.com/monografia/galileo/}}</ref> Upe guive pe karai Johannes Kepler ha karai Isaac Newton oñemoaranduve yvágare ha ombotuicha [[mbyjakuaa]] ha yvága jekuaa, ohesa'ỹijoiterei va'ekue ha oñemohenda Yvy renda jekuaa.<ref> {{Cita web|año= 2012|autor=Biografías y Vidas|título= Isaaac Newton, su obra|fechaacceso=1 de octubre|añoacceso=2012|url=http://www.biografiasyvidas.com/monografia/newton/obra.htm}}</ref>
Ary 1704-pe ojejapo ko ñe'ẽ "Mbyjajerety Kuarahy rehegua" ombohéra hag̃ua opa ojeréva kuarahýre.<ref> {{Cita web|año= 2012|autor=Online Etymology Dictionary|título= Definición de solar|fechaacceso=1 de octubre|añoacceso=2012|idioma=Inglés|url=http://www.etymonline.com/index.php?search=solar+system&searchmode=none}}</ref> Karai vyretáñagua hérava Edmund Halley ohesa'ỹijo [[tataveve]] kuéra ha mba'éicha ojere kuarahýre. Sa ro'y XX-pe, ára 12 jasyrundy ary [[1961]]-pe, karai Yuri Gagarin oho peteĩháme yvágape mba'yrúpe;<ref>{{Cita web|año= 2011|autor=Fayerwayer|título= 50 años del primer hombre en el espacio: Historia, datos y video|fechaacceso=1 de octubre|añoacceso=2012|url=http://www.fayerwayer.com/2011/04/50-anos-del-primer-hombre-en-el-espacio-historia-datos-y-video/}}</ref> ha [[Tetã peteĩ reko Amérikagua]] Apolo 11 hembiapo rupive orahauka karai Neil Armstrong [[Jasy|Jasýpe]]. Ko'ãgaitéme, pe Yvága ha pe Mbyjajerety Kuarahy rehegua oñehesa'ỹijo ha ojehecha [[techambyry]] rupive, mba'ema'ẽha ojeréva kuarahy rupive ha yvypóra jeho yvágape rupive.
== Yvágamba'e Mbyjajerety Kuarahy rehegua-pe ==
===Mbyja===
[[Ta'ãnga:TheSun.png|thumb|[[Kuarahy]].]]
Pe [[mbyja]] peteĩva imimbi guasúva ha opytáva mbyjajerety imbytépe; upévare, ha'e mbyja ñande [[Yvy]] hi'aguĩvéva ha ñane hesakãvéva. Ohechaukávo yvágape oñemohenda ára rehasa ha pyhare rehasa. Kuarahy [[mbaretekue|imbaretekue]] oguahẽva Yvýpe ojepurúva ka'avo ha yvyramáta rekovépe. Mbaretekue oúva oñemohenda avei [[ararova]] ha [[mba'epytu]] yvýpe ha yvytúpe. <ref>http://www.portalguarani.com/obras_autores_detalles.php?id_obras=13630</ref>
=== Umi mbyjajere ha ijasy kuéra ===
[[Ta'ãnga:Earth Eastern Hemisphere.jpg|thumb|[[Yvy]].]]
▲[[Ta'ãnga:Dawn Flight Configuration 2.jpg|thumb| Peteĩ Yga Arapygua Mbyjaveve Ku'asãpe.]]
*[[Mekurio]]: Ha'e peteĩha [[mbyjajere]] pýpeve [[kuarahy]]gua ha michĩve mbyjajere Mbyjajerety Kuarahy reheguape. Mekurio ndoguereko [[jasy]] ha oĩ heta pýpe kuarahygua.
*[[Venus]] (Mbyja Ko'ẽ): Ha'e mokõi [[mbyjajere]] pýpeve kuarahygua. Venus ndoguereko jasy ha ndoguereko [[tekove]], [[y]], ha ambue mba'e ñeikotevẽva kove hag̃ua.
Línea 140 ⟶ 152:
== Yvagamba'e michĩve ==
=== Mbyjavevekuéra ===
[[Mbyjaveve]] imichĩve [[mbyjajere|mbyjajeré]]
=== Mbyjausuveverusu ===
Mbyjausuveverusu, herava avei Sentauro, ha'e yvágamba'e [[mbyjausuveve]]
Mbyjausuveverusu tuichaveva ha'e "10199 Chariklo", oguereko 250 km mbytéhasaha. <ref name=spitzer>{{cite web |title=Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope |author=John Stansberry, Will Grundy, Mike Brown, Dale Cruikshank, John Spencer, David Trilling, Jean-Luc Margot |url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0702538v2 |year=2007 |accessdate=2008-09-21}}</ref>
=== Yvágamba'e Netunomboypýri ===
Yvágamba'e Netunomboypýri ha'e yvágamba'e yrypy'arekova ha ojere [[Kuarahy]] amoveva Netuno ijere, ha ojogua mbyjausuveverusu. Ko [[mbyjajere michĩ]] herava [[Plutõ]] ha [[Eris]] oĩ ko yvágarendape.
Peteĩha yvágamba'e Netunomboypýri
== Mandu'apy ==
| |||