Mauricio Cardozo Ocampo

Mauricio Cardozo Ocampo ko tapicha ojekuaa “generación de oro” Paraguái purahéi rehegua apytépe tuichavéva, ha tapicha oñemoarandu mbareteva’ekue Tavarandu Paraguái rehe.

Mauricio Cardozo Ocampo
Téra teñõikuaMauricio Cardozo Ocampo
Teñõi 14 jasypo 1907
Yvyku'i, Paraguái
Mano 5 jasypo 1982
Buenos Aires, Argentina
Nacionalidad Paraguaya
Área Mba'epu porã
Tembiapokue Galopera, Pueblo Ybycui

Heñói Yvyku'i, Paraguái-pe, 14 jasypo 1907-me, Crescencia Cardozo Caballero memby.

Imitã ha imitã rusu aja jehaijey

Oñepyrũ oñemoarandu purahéi mimby mbopuha Eloy Martín Pérez ndive, itáva heñói haguépe. Ombopypukuve iñarandu Juan J. Rojas ndive ha instrumento ombopu ñepyrũva’ekue hína mimby ha mbaraka.

Paraguay, Paraguái táva guasúpema, oike Banda de Policía de la Capital-pe, ha omba’apo mbo’eharakuéra Nicolino Pellegrini ha Salvador Déntice ndive.

Hapykuere jehaijey

Oraha purahéi tetã ha táva vusu opytáva yvy gotyo América-pe ha amo ipahápe oguahẽ Buenos Aires, Argentina-pe, opyta haguépe ha omboho’ove iñarandu mbo’eharakuéra katupyry armonía, purahéi jepyaha ha instrumento ñembopúpe Isidro Maistegui ha Gilardo Gilardi ndive. Tavarandu kuaha Argentina-gua Juan Alfonso Carrizo ndive oñepyrũ ohapykueho tavarandu.


Oĩ aja cuartel-pe oikuaa Eladio Martínez-pe, upéi ojapo oñondive aty “Martínez-Cardozo”, hendive onohẽ heta purahéi disco rupi sello Odeón Buenos Aires-guápe ha hetaiterei hendápe opurahéi teatro, puhoe, centro cultural-kuérape. 1932-me, oñepyrũramo guare ñorairõ Guerra del Chaco Paraguái oñorairõ haguépe Bolivia ndive, ahy’ojoyvy puraheihára “Martínez-Cardozo”, ambue artista ndive, heta jey opurahéi ombyaty hagua viru Cruz Roja Paraguaya-pe guarã.

Opa rire pe ñorairõ, ojeguerojera Buenos Aires-pe aty ojeheróva Círculo Paraguayo “Martínez-Cardozo” oike ha heta omba’apo haguépe, ha upe riremi, Cardozo Ocampo omoñepyrũ conjunto folklórico “Ñande róga”, heta tembiapo purahéi rehegua omboguata haguépe, ha upe rire, amo gotyove, péva opa peteĩ aty pyahu hérava “Agrupación Folklórica Guaraní”, upe rire herava’ekue “Club folklórico Rincón Guaraní”.

Ohai ha omyakã jotopa radiofónicos Paraguái purahéi ha arandukuaa rehegua Radio Argentina Buenos Aires-gua rupi (1948 guive 1952 peve). Ha’e omoñepyrũva’ekue “Banda Okára” (1954-1957), Paraguaýpe. Ojopo concierto Paraguái purahéi rehegua Orquesta Estable de L.R.1 Radio Splendid, Buenos Aires-pe, mokõi ary pukukue (1961-1962). Ombo’e Tavarandu Instituto de Bellas Artes Romaro, Buenos Aires-guápe, 1959 guive 1965 peve.

Mauricio Cardozo Ocampo oĩ umi tapicha omoñepyrũva’ekue Sociedad Argentina de Autores y Compositores apytépe; upe mboyve oĩkuri Círculo de Autores y Compositores-pe. Kóva ojoaju Sociedad de Autores ndive ha heñói1936-me ko’ága ojeheróva SADAIC. Ko atýpe ojeporavo chupe oho hagua oñemongeta Paraguái Retã Rendota ndive ikatu haguáicha osẽ peteĩ léi omo’ãva’erã ppropiedad intelectual; umi tembiapo rupi osẽ Decreto-Ley Nº 94 omoĩva hese heraguapy Tendota Federico Cháves.

Cargo ojupi haguépe arte rehehápe jehaijey

Hetaite hembiapo puahéi rehehápe, upéichante avei tavarandu rapykuéri ha aty puraheiharakuéra rehehápe, oĩ ha’e hague APA (Autores Paraguayos Asociados) secretario fundador, Asociación de Músicos del Paraguay miembro-kue, Academia de la Lengua y Cultura Guaraní pe guare, Asociación Indigenista del Paraguay miembro-kue, Departamento Folklórico de la Dirección General de Turismo del Paraguay myakãharakue, Municipalidad de Asunción asesor tavarandu rehegua, APROFON (Asociación Paraguaya de Productores de Fonogramas) presidente honorario-kue, IFAP (Intérpretes del Folklore Asociados del Paraguay) asesor tavarandu rehegua.

Pytyvõ ome’ẽva arandukuaápe jehaijey

Conferencia apohára ramo hembiapo tuichava’ekue, oho heta tapicha arandu tavarandu rehegua atýpe, festival, amandaje, seminario, ha simposio mokõipa rasa táva Argentina ha Uruguay-pe. 1961 guive ome’ẽ charla ha conferencia ko’ã ñe’ẽmbyrã rehe “La música paraguaya y sus ramificaciones”, “El arpa paraguaya”, “Nombres genéricos de la música paraguaya”, “La fiesta de la galopa”, “El origen de la música paraguaya”, “Músicas y danzas paraguayas”, “La música paraguaya y su influencia en el Río de la Plata”, “Música y danza paraguaya y la voz espúrea de litoraleña”, “Leyendas y costumbres del Paraguay”, “6x8, signo musical de América Latina”, “Folklore paraguayo”, “¿Qué es folklore?”, “El tirteo verde-olivo: Emiliano R. Fernández”, “Instrumentos musicales del Paraguay”, “Músicos, poetas y artífices de la cultura artística paraguaya”, hamba’e.

Ojevy rire opytaite haguáichama Paraguáipe, omba’apo omoñepyrũvo “Conjunto Folklórico Perú Rimá”; kóva rembiapo tuicha oñemboyvate hagua Paraguái purahéi, mba’e porã, arte ha tembiapo jegua orekóva hembiapokue rupi, ojekuaa heta henda rupi.

Estilo artístico oiporúva jehaijey

Omba’apove ombosako’i hagua purahéi tavarandu rehegua ha ipusyry paraguaiguáva. Hembiapokue kakuaaite ojehechakuaa oguereko rupi hyepýpe tapicha okaraygua remiandu, ha upéichante avei ombohekoporã rupi purahéi ipoporã ha joja haguáicha; ko’ã mba’e, he’iháicha ha’ete voi, ha’eva’eku chupe guarã “cuestión de honor musical”.

Hogapy jehaijey

Omenda Fidelina Fleytas (Ña Fide) ndive, ha opaite iñemoñare oipykúi avei purahéi rape: Oscar, director ha arreglador orquesta pegua, piano mbopuha ha purahéi apoha ojekuaáva hembiapokuére oñepyrũ guive omba’apo Buenos Aires-pe; Amambay, puraheihára voiete omanova’ekue; Aníbal, purahéi sa’ỹjohára ha Mauricio (h) (“Pinchi”), mbaraka mbopuha katupyry, purahéi apo ha myatyrõha.

Hembiapokue jehaijey

Umi mbohapysa hembiapokue apytépe ojekuaave “Galopera” (oĩva mbohapy Paraguái purahéi oñemyasãivéva apytépe), “Pueblo Ybycui”, “Las siete cabrillas”, “Añoranza”, “Mi destino”, “Paraguaya linda”, “Guavirá poty”, “`Che morenamí”, “Regalo de amor”, “Ondina del Plata”, “Canto a Itacurubí”, “Morena”, “Rincón guaraní”, “Sé que te perdí”, “Amambay”, “Estrellita”, “Que linda es mi bandera”, “La carreta campesina”, “San Baltasar”, “Cambá la mercé”, “Chokokué kera yvoty”, “Noches blancas”, “Luna de mi Asunción”, “Marizza”, “Punta porã”, “Mombyry guive”, “Chokokue purahei”, “Yo soy purahei”, “Josefina”, “Mansú resay”, “Mi amor guaraní”, “Corazón”, “Arroyito del sendero”, “Volverás a soñar”, “Solita estoy”, “Soledad”, “Mi retorno” y “En una noche azul”, ko’ãva umi hembiapokue tuichavéva.

Ha’e avei ohaiva’ekue aranduka hérava “Mis bodas de Oro con el folklore - Memorias de un pychai” y “Mundo folklórico paraguayo” (mbohapy arandukápe).

Omano Buenos Aires, Argentina-pe, 5 jasypo 1982-me.

Referencias jehaijey