Kuatia Ñepyrũha
Holocausto ha'e akue jejuka heta ojehu Európape oiko aja Ñorairõ Guasu Mokõiha, Alemáña nási poguýpe. Opaite yvy pehẽngue Európape Alemáña oñembojarahague oiko akue jejuka. Nási rembipota, ojejapose ko jejuka heta, oñepyrũ arahaku paha ha araroguekúi ñepyrũ aja ary 1941-me ha ko ñeimo'ã oporojukarã oñembotuichave amo ary 1942 arapotýpe —ary 1942 paha guive, nási kuéra opororaha py'ỹi mba'yrumýi puku rupive tekoha manorãme, tapicha kuéra nomanóirõ mba'yrumýi nási kuéra orahauka chupekuéra tomano hag̃ua koty'i oporojukávape, oipurúva mba'etĩ ojukáva—.
Karai nási Heinrich Himmler niko oimo'ã mba'éichapa ojejapóta ko jejuka guasu, ha'e voi omoakã ha oma'ẽ ko tembiapóre oho hag̃ua hembipotáicha. Hi'ári, Adolf Hitler heta oñemoñe'ẽ oporomokyre'ỹ hag̃ua tombojeguaru chupekuéra umi hudío, upéicha omokyre'ỹ tojejuka chupekuéra, omosẽgui avei apoukapy tojejapo hag̃ua upéicha. Kóicha, ary 1941 guive 1945 peve, nasikuéra omuña ha ojuka opaite hudiokuérape Európape, kóva niko jejuka heta tuichavéva ijojaha'ỹva saro'y XX pegua. Ndaha'éi ramo jepe hudiokuéra mante umíva nasikuéra ojukapase va'ekue, ojopy vai ha ojuka hikuái heta tapicha ambuévape, taha'e ha'éva hetã ambuégui térã ijerovia jokuaikuaáre ambuégui.
Ndaikatúigui ojeipapa porãmbaite mbovýpa omano oñemoĩ papapy techaukarã, 6.000.000 omanóva hudiokuéra apytépe. Oñeimo'ã amo 11 sua tapicha omano, ojeipapa porãitérõ, umíva apytépe peteĩ sua niko mitãnguéra ha peteĩ mbohapýgui omano umi hudío apytépe oiko va'ekue Európape Holocausto mboyve.
- 1009.— Pe califa fatimi Al-Hákim bi-Amrillah ohundipa pe Tupão Tyvy Marangatu (ta'angápe) Herusalẽme.
- 1541.— Omano Margarita Tudor, Ekósia mburuvichavete.
- 1801.— Heñói Justo José de Urquiza, Arahentína mburuvicha peteĩha iporavopyréva léi guasu rupive.
- 1891.— Paraguaýpe oiko pe Revolución Liberal ombohováiva mburuvicha Juan Gualberto González hembiapo vaikue rehe.
- 1931.— Omano Thomas Alva Edison, moheñoiha Tetãvore Joapykuéra pegua.
… karai Isaac Newton (ta'angápe), herakuãite peteĩ tembikuaatyhára katupyryvéva ramo, oñemoarandu avei pe alkímia rehe ha oguereko hógape heta aranduka oñe'ẽva alkímia rehegua.
… ikatu jahecha ñande resa añónte rupive pe Thiomargarita magnifica, techa mbotuichaha jeporu'ỹre, upéva hína pe vakytéria ituichavéva.
… sa'ary XIX jave, karai Simón Bolívar-gui oiko irundy tetã mburuvicha ramo Ñemby Amérika-pe?
… ára 14 jasyapy jave, ojegueromandu'a Pi ára, ojoguaitégui mba'éichapa ojehai papapy π (3,14) ha ojehai pe arange amo Tetãvore Joapykuérape (3/14).
… Poyvi Paraguái ijojaha'ỹ ha'anga mokõivagui, tenondépe he'íva "República del Paraguay" (palma ha olivo ojejokuáva iguýpe, peteĩ mbyja sa'yju mimbíva apu'a hovy mbytépe), hapykuépe he'íva "Paz y Justicia" (peteĩ leõ ha peteĩ gorro frigio).
Tembiapokuéra ambuéva | ||
Vikipetã oiko Wikimedia rupive, aty viruremimono'õ'ỹva omboguatáva tembiapokuéra hekosãsóva heta ñe'ẽme:
Commons |