Acosta Ñu ñorairõ.

Upe ára 16 jasypoapy ary 1869-pe, ko’ẽtĩ rupi, ñorairõhára Triple Alianza-pegua osẽkuri Ka’akupégui Eusebio Ayala gotyo omuñávo ñane retãyguakuérape. Oikuaávo upe mba’e, Francisco Solano López he’i’uka Bernardino Caballero-pe ojoko hag̃ua chupekuéra, taha’eha’eháicha. Avei, kuña, mitãmimi ha umi ñorairõhára hasykatúvape omondopaite hogakuérape ohechakuaágui naiporãiha henonderã.

López ha iñorairõharakuéra oñemotenodémakatu. Tapykuépe Caballero oku’e mbeguekatu omotenondévo “Batallón 40” oĩháme mitãmimi oguerekóva 8 ary guive 14 ary peve; ha oñeha’ãva hikuái omongu’e ha ombotyryry -tapepo’i ha itakuéra pa’ũ rupi- umi mboka ipohyipohýivéva ha karretaita henyhẽva mbokaraỹ ha tembi’u umívagui. Ko’ã mitãmimi omondeuka kakuaáva ao ha avei omohendyvagua’u chupekuéra ojoguahag̃uáicha kakuaávape; ha ipópekuéra katu oguereko mboka ra’ãnga yvyrágui ijapopyréva. Ijapytepekuéra oĩ avei umi ituja ha ñorairõhára ojejapiva’ekue ha ne’irã okueraporãva; opavave oñembopy’aguasu ojoko hag̃ua Triple Alianza-guápe.

Ka’akupe ho’áma ipopekuéra. Ha’ekuéra ohapýma avei Pirivevúi. Upéicha avei, omongusugue hikuái upe tembiapo renda oĩva Yvyku’ípe. Ñane retãyguára naimbokavéima; Triple Alianza-gua katu imboka heta ha imboka porã. Hi’arigua, umi ñane retãygua apytépe ndaiporivéima hi’upyrã ha avei oĩ heta mba’asy ojukáva ñane retã ñorairõharakuérape.

Upeichavérõjepe, umi mitã oñembopy’aguasu ha oñorairõ ñane retã rayhupápe. Imotenondehárõ oĩ Bernardino Caballero ha omoirũ chupe Coronel Bernardo Franco ha Coronel Florentín Oviedo. Ñane retãyguára hetavérõ oĩ hikuái 4.000 ñorairõhára rupi. Upe ára, 8 aravo rupi, ohupytýkuri chupekuéra umi moñái. Ha’ekuéra oĩkuri 20.000 ñorairõhára ha omotenonde chupekuéra Conde D’Eu. Ijapytekuéra oĩva’ekue avei kavaju arigua omosununúva Acosta Ñu yvy.

Upe ñorairõ ojepysókuri 17 aravo peve. Mitãmimi ikangy ha mbeguekatúpe oñeme’ẽ. Ha’ekuéra katu ojeity umi mitã ári ha ojuka chupekuéra mba’everõguáicha; ha opapotávo ñorairõ, ohapy hikuái Acosta Ñu. Upépe oĩ hasẽ ha osapukáiva tatatĩ apytépe. Péicha omanomba hikuái umi ñane retãygua.

Ñanemba’éva omanókuri 2.000 mitã ha mitãrusu; 1.500 katu ho’a ipopekuéra; ha umi 500 hekovéva oñani ka’aguýre ha ohupytyjey Francisco Solano López-pe, haimete Karaguataýpe.

Enlaces

jehaijey