Avati
Avati (Zea mays) ha’e peteĩ ka'avo ha’ỹiva. Hakã ojoguanunga takuárape hakatu ndaijapytekuái, hogue po’i puku ha hi’a apýra haguepa. Oĩ hetaichagua. Ojejuhu ypy América-pe ha ko’águi ojegueraha Europa-pe. Ojeipuru tembi’urã, jepémona ojejapo avei chugui ñandyry. Umi ñande ypykuéra guarani ojapova’ekue ichugui peteĩ ka'u'y (chicha). Oje’u hag̃ua oñemomimói, oñembichy, oñemaimbe térã oñembopororo. Avei oñemongu’i ha ojejepo chugui hu’i.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Zea_mays_%27Ottofile_giallo_Tortonese%27_MHNT.BOT.2015.34.1.jpg/220px-Zea_mays_%27Ottofile_giallo_Tortonese%27_MHNT.BOT.2015.34.1.jpg)
Umi oñeñotỹvéva ha’e ko’ãva:
- Avati chipa térã avati morotĩ. (Zea mays amylacea)
- Avati tupi morotĩ (Zea mays indurata)
- Avati tupi pytã (Zea mays indentata)
- Avati pichinga térã pororo (Zea mays everta)
Moõguipa osẽ
jehaijey- GONZÁLEZ TORRES, D. Cultura Guarani. Segunda Edición (2.007) Editorial Servi Libros. Asunción - Paraguay.