Vikipetã

Faringitis estreptocócica

Faringitis estreptocócica, amigdalitis estreptocócica, terã ahy’o rasy ojeheróva ningo mba'asy ojeguereko kuaáva peteĩ bacteria hérava estreptococo del grupo A rupive. [1] Ombyai ñane faringe, amígdalas ha heta jey ñane laringe. Kóva reguerekórõ katuete reñandúta akãnundu, ahy’o rasy ha ganglios linfáticos iruru kuaa. 37% mitã ijahy'o rasýva, [2], oguahẽ ichupekuéra ko mba'asy rupive.

Faringitis estreptocócica

Faringitis estreptocócica cultivo osê añetéva, amigdala omborurúva peteî hasýva 16 ary oguerekóva rehe.
Ñemohenda ha marandu ambuéva
CIE-10 J02.0
CIE-9 034.0
DiseasesDB 12507
MedlinePlus 000639
eMedicine med/1811
Vikipetã ndaha'éi pohanoha renda Pohano rehegua 
[editar datos en Wikidata]

Ko mba'asy ovakuaa nde rehe reñemo'aguĩrõ peteĩ tapicha hasývare. Jaikuaa porã hag̃ua ha'epa ko mba'asy, pohanohára omoinge va'erã pe hasýva ahy'ópe hisopado de garganta. Natekotevẽi oñehesa’ỹijo katuete, ikatu rupi oñepohano pe mba’asy ojehechakuaáva rupive. Ñehesa’ỹijo rupive ojehechakuaáta ha'épa hina pe mba'asy, ha'érõ oje’ukántema chupe antibióticos ani haguã hasyeteve ha okuera pya’eve haguã.[3]

Mba’éichapa ojehecha kuaa

jehaijey

Faringitis estreptocócica oñeñanduka péicha: ahy’o rasy, akãnundu ha ambue mba’e Tembiecharã:Convert, ipéu (amígdalas jerére), ha ganglios linfáticos iruru kuaa.[3]

Ambue hendáicha ikatu avei ojehecha kuaa: akã rasy, py’ajere ha gue’ẽ, py'a rasy[4], tajygue rasy[5], pire térã ahy'o apeno terã tãimbíra jeka. Ko ipahapegua ndojehechaguasúi, ha katu akóinte omoirũva ko mba’asy.[3] Ko mba’asy oguereko período de incubación mbohapy ára oike rire pe máva retepýpe, oñepyrũvo upépe ojekuaa ypy.[3] Ndaipóriramo akãnundu, tesa pytã, pytuhẽ korõrõ, tĩ syry terã juru ai, ikatu hina ndaha’éi faringitis estreptocócica.[6]

  •  
    Jurupe'a ojehechauka haguã hay'o
    Ahy’o ruru, kultivo rupive oñemoneĩva ningo ha’e estreptococos A aty pegua. Tojehecha kuaa amígdalas iruruha ipéu morõtĩ reheve.
  •  
    Jurupe’a ohechauka ijahy’o
    toje kuaa petequias terã ai pytã tãimbíra hu’ũ. Kóva ndojekuaaguasúi, katu ha’e peteĩ mba’e osẽva ha akóinte faringitis estreptocócica aja.[3]
  •  
    Amígdalas iruru ahy’o ruguápe, orekóva ipéu morotĩ.
    Kóva hina faringitis estreptocócica Kultivo ohechaukáva positivo ipéu morotĩ rehe, peteĩ mitã 8 ary orekóva amígdalas rehe.

==Mba’eichakuépa Faringitis estreptocócica ojeguereko kuaa peteĩ bacteria hérava estreptococo beta-hemolítico del grupo A rupive (avei ojeheróva GAS).[7] Ambue bacteria, taha’e estreptococos beta-hemolíticos ndaha'éiva A aty pegua ha umi fusobacterias ikatu avei oporombohasy faringitis-gui.[3][5] Ova kuaa pe mba'asy jajaite terã ña ñe mo aguĩ ramo pe hasýva rehe. Heta tapicha oĩhame nda hasyive ova haguã pe mba'asy (cuartel ha mbo'ehao kuéra rupi).[5][8] Ojejuhu umi bacteria he’õ’ỹva, oikóva yvytimbo terã mba’e ku’i apytépe ndoguerovaiha ko mba’asy, katu umi he’õ ha oĩva cepillo tãi mopotĩha terã ambue tembiporu ijoguaháre, ikatuha oikove 15 ára pukukue.[5] Amo 12% rupi mitãnguéra apytégui, ndojehecháiva hese kuéra hasyha, oguereko bacteria GAS ifaringe-pe. [2]

Ñehesa’ỹijo

jehaijey
Centor papapy oñemoambue
Punto-kuéra Ikatu ojeguereko Strep Ñemboheko
1 térã sa'ive <10% Antibiótico'ỹre térã ojeikuaamiháicha
2 11–17% Antibiotico oñembosako'íva RADT térã ojeikuaamíva rupive
3 28–35%
4 térã 5 52% Antibiotico-oĩva ñande jerére

Ojehecha haguã mba’eichatépa oñepohanóta tapicha hasýva faringitis-gui, ikatu ojeporu pe ojeheróva criterios de Centor oñemoambuéva. Ko’ãva ohechauka ojeguereko mba’érõ infección estreptocócica 5 mba’e tasyópe ojehechaukáva ári. [3]

Oñemoĩ 1 punto peteĩ teĩ ko’ã mba’épe:[3]

  • Hu’u’ỹ
  • Ganglios ajúra pegua iruru ha hasýrõ
  • Akãnundu >Tembiecharã:Convert
  • Amígdalas ipéu ramo terã irurúramo.
  • 15 arýgui imitãvérõ (ojeipe’ava’erã 1 punto ohasárõ 44 ary)

Upéicharõ jepe Sociedad de Enfermedades Infecciosas de América ndohecha porãmbái pe máva oñepohanóramo ijehegui rei ha he’i katu oje’u va’erãha antibiótico pe kultivo ohechaukárõ añoite oĩha mba’asy.[6] Mitãnguéra 3 arýgui yvygotyorépe, natekotevẽi ojehecha tasyópe, estreptococos A aty pegua ha akãnundu ndojehecha guasúire, ndoguerekói mba’érõ hogaygua hasýva hina avei.[6]



Ñehesa’ỹijo laboratorio-pe

jehaijey

Peteĩ hisopado de fauces ningo iporãvéva ojejapo[9] ojehecha kuaa haguã faringitis estreptocócica 90–95% rupi voi.[3] Ikatu avei ojeporu peteĩ [estreptococos jehecha pya’erã]] (ojeheróva avei jehecha pya’e terã RADT). Jepéramo kóva ipya’e, oguereko peteĩ sensibilidad sa’ivéva (70%)-gui ha peteĩ especifidad ojojáva (98%) rehe, taha’e ha’éva al hisopado de fauces.[3]

Peteĩ hisopado de fauces terã RADT rupive ojehecháva osẽramo positivo, ha hi’ári umi oñandúva hina pe hasýva, ikatu oje’e ha oñemoneĩ mba’asy, noñemoneĩri gueteri ramo hina kuri.[10] tapicha kakuaávape, tekotevẽnte osẽ negativo pe RADT oje’e hag̃ua upe máva ndoguerekoiha ko mba’asy, katu mitãnguérape iporãne ojejapo peteĩ kultivo ijahy’óre ojehecha hag̃ua mba’etépa pe oguerekóva.[6] Hi’ã ndojejapói hina hisopado de fauces terã RADT ojejapojapogui reínte, pe máva rehe ndojekuaáirõ hasy mba’eha, heta tapicha oguereko voi ijahy’ópe umi bacteria estreptococo ombyai’ỹre chupe.[10]

Ñehesa'ỹijo ojuavýva ojuehegui

jehaijey

Tembiecharã:See also Faringitis estreptocócica rehe oñeñandúva ojo’áramo oñeñandúva ambue mba’asýpe ndive, ikatu hina hasy ojehecha kuaa hag̃ua, ndojejapói mba’érõ peteĩ estudio upevarãva.[3] Hu’u, tĩ syry, chiri ha tesa pytã jopi ojo’áva akãnundu ha ahy’o rasy ndie, ohechaukave hina ojeguerekónteha peteĩ ahy’o rasy virus-kuére ha ndaha’eiha faringitis estreptocócica.[3] Ganglios ñande ajúra pegua iruruetereíramo ha hendive ahy’o rasy, akãnundu ha amigdals rasy, ikatu hina avei oikomononucleosis infecciosa-pe.[11]

Ojejoko haguã

jehaijey

Amigdalectomía terã operación amígdalas rehegua ikatu hina ojeporu ojejoko haguã mba’asy, umi tapicha akói hasýva ijahy’ópe ndive g̃uarã (3 terã hetave jey peteĩ ary pukukue)[12] Upéicharamo jepe, ndahetai mba’épe ou porã ha aremi rire ikatu oñemokangy ha ou jey mba’asy, jepéramo eñeñangareko hese. [13][14] Faringitis ojapyhy jey jeýva ha osẽ terã ojehecháva GAS positivo ramo, ikatu avei ãva ojekuaa peteĩ tapicha imbaretemavare hina GAS, ha opokóva jey jey hina hese infección viral.[6] Hi’ã noñepohanói peteĩ tapicha oñemboja va’ekue hasývare, noñeñanduvaíri aja.[6] Hi’ãavei noñepohanói umi tapicha portadora de GAS, ojehecháre ijetu’uhavoi hina hasyete ha oporoguerova hag̃ua.[6]

Ñepohano rehegua

jehaijey

Faringitis estreptocócica oñepohano’ỹva, heta jey okuera hi’are eterei mboyve [3] Antibiótico-pe ñepohano, omonguera pya’eve ko mba’asy, hi’are kuaa 16 aravo rupinte.[3] Antibiótico rupive ñepohano oiko hina oñeñeha’ã haguã ojejoko heta mba’e oporombyaive kuaáva, taha’e Akãnundu ha absceso retrofaríngeo [3] ha iporãiterei ojeporúramo 9 ára aja, oñepyrũ guive ojehecha kuaa mba’asy.[7]

Analgésicos

jehaijey

Analgésico-kuéra ningo hina umi antinflamatorios ndaha’éiva esteróideos (AINE) ha paracetamol (acetaminofeno) joguaha, tuicha ikatu oporopytyvõ oĩramo mba’e hasyeteríva faringitis estreptocócica kuére.[15] Pe lidocaína viscosa ojeheróva ikatu avei ou porãiterei hasývape.[16] Jepéramo umi esteróide oipytyvõ kuaa oĩramo hasýva[7][17] naiporãi ojepory akói.[6] Tapicha kakuaáva ikatu ho’u aspirina, katu mitãnguéra ndo’uiva’erã ikatúre hina opyta orekóvo pe mba’asy síndrome de Reye ojeheróva.[7]

Antibióticos

jehaijey

Antibiótico ojeporavo ha ojeporúva Estados Unidos-pe oñepohano haguã faringitis estreptocócica ningo hinapenicilina V Iporã, ojejuhu kuaa ha ndahepýire.[3] Europa-pe ojeporuseve amoxicilina.[18] India, akãnundu terã fiebre reumática oĩ etemiha, ojeporu penicilina benzatínica G, oñemoĩva hasýva ro’okuápe, ñepyrũrãite voi.[7] Antibiótico hekoitepegua, omonguera pya’eve mba’asy, 3-5 ára mba’e ipukúrõ jepi, peteĩ árape ikatú ojekuera, ha upekuévo sa’ive ojeporoguerova kuaa.[10] Ejeporu ko pohã ojejokove hag̃ua umi ojo’áva mba’asy ndie, taha’e Akãnundu terã fiebre reumática terã absceso retrofaríngeo ojeheróva.[19] Ojejuhu ramo jepe iporãveha ojeporu antibiótico, upeichavére tekotevẽ ojehecha kuaa ikatuha oporombyai ambue hendápe[5]. Upévare nda tekotevẽi ñaipohano okakuaapamavape oimérõ ndouporãichupe pe pohã. [19] Ojeporu rasama hina antibiótico faringitis estreptocócica-pe guarã ojekuaaitereima rupi.[20] Iporãne oñeme’ẽ eritromicina ha ambuemacrólidos terã clindamicina tapicha orekóva alergia penicilina-pe.[3][6] Tenonderã ikatu ojeporu cefalosporinas tuicha háicha, tapicha oguerekóva alergia kangymi rehe.[3] Umi infección ojeguerekóva estreptococo-kuére, ikatu avei oporombohasy glomerulonefritis aguda-gui, upéicharamo jepe, antibiótico jeporu, ndohapejokói ko ojehupytykuaáva.[7]

Oñeha’arõ kuaáva

jehaijey

Faringitis mba’asy jepivérõ okuera oñepohano terã noñepohanoípe, hi’are rire 3 terã 5 ára.[10] Antibiótico-pe ñepohano oipytyvõ ani haguã pe máva hasy vai eterei, ha avei sa’ive ikatu oporoguerova, mitãnguéra ikatúma oho jey mbo’ehaópe ohasávo 24 aravo ho’u haguépe antibiótico. [3] Kakuaávape ombohasyete hag̃ua ijetu’u nunga.[6] Akãnundu terã fiebre reumática aguda ojeheróva, sa’i nunga ojehecha mitãnguéra oikóva pe mundo desarrollado oje’éva rupi, ha katu kóva kuére India, África subsahariana ha heta hendáre Australia rupi, hetaiteve mitãnguéra oguereko cardiopatía adquirida oje’éva.[6]

Faringitis estreptococo-kuére ikatu oporombyai ko’ã mba’épe: Tembiecharã:Multicol

Tembiecharã:Multicol-break

Tembiecharã:Multicol-end

Viru ojeporúva ko mba’asýre Estados Unidos-pe mitãnguéra rehe, ohypyty $350.000.000 rupi.[6]

Epidemiología

jehaijey

Faringitis hina pe kategoría tuichavéva ojejuhuha ko faringitis estreptocócica ojeheróva, ojehecha kuaáva 11 millones tapicháre peteĩ ary aja Estados Unidos-pe.[3] Jepéramo ãva apytépe hetaiteve hasýva virus-kuére, estreptococos A beta-hemolítico atypegua hina pe ombohasýva 15-30% faringitis mitã apytégui ha 5-20% kakuaáva apytégui.[3] Ko mba’asy ojehechaiteve araro’y opaha ha arapoty ñepyrũ jave.[3]

Moõguipa osẽ marandu

jehaijey
  1. ↑ Tembiecharã:DorlandsDict
  2. ↑ 2,0 2,1 Shaikh N, Leonard E, Martin JM. „Prevalence of streptococcal pharyngitis and streptococcal carriage in children: a meta-analysis“. Pediatrics, 126 (3), e557–64 (2010 m. September). DOI:10.1542/peds.2009-2648. PMID 20696723. 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 Choby BA. „Diagnosis and treatment of streptococcal pharyngitis“. Am Fam Physician, 79 (5), 383–90 (2009 m. March). PMID 19275067. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Brook I, Dohar JE. „Management of group A beta-hemolytic streptococcal pharyngotonsillitis in children“. J Fam Pract, 55 (12), S1–11; quiz S12 (2006 m. December). PMID 17137534. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Hayes CS, Williamson H. „Management of Group A beta-hemolytic streptococcal pharyngitis“. Am Fam Physician, 63 (8), 1557–64 (2001 m. April). PMID 11327431. 
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 Shulman, ST; Bisno, AL; Clegg, HW; Gerber, MA; Kaplan, EL; Lee, G; Martin, JM; Van Beneden, C. „Clinical Practice Guideline for the Diagnosis and Management of Group A Streptococcal Pharyngitis: 2012 Update by the Infectious Diseases Society of America.“. Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America (2012 Sep 9). PMID 22965026. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Baltimore RS. „Re-evaluation of antibiotic treatment of streptococcal pharyngitis“. Curr. Opin. Pediatr., 22 (1), 77–82 (2010 m. February). DOI:10.1097/MOP.0b013e32833502e7. PMID 19996970. 
  8. ↑ Lindbaek M, Høiby EA, Lermark G, Steinsholt IM, Hjortdahl P. „Predictors for spread of clinical group A streptococcal tonsillitis within the household“. Scand J Prim Health Care, 22 (4), 239–43 (2004). DOI:10.1080/02813430410006729. PMID 15765640. 
  9. ↑ In A Page Signs & Symptoms. In a Page Series. Hagerstown, Maryland: Lippincott Williams & Wilkins. 2008. pp. 312. ISBN 0-7817-7043-2. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Bisno AL, Gerber MA, Gwaltney JM, Kaplan EL, Schwartz RH. „Practice guidelines for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis. Infectious Diseases Society of America“. Clin. Infect. Dis., 35 (2), 113–25 (2002 m. July). DOI:10.1086/340949. PMID 12087516. 
  11. ↑ Ebell MH. „Epstein-Barr virus infectious mononucleosis“. Am Fam Physician, 70 (7), 1279–87 (2004). PMID 15508538. 
  12. ↑ Johnson BC, Alvi A. „Cost-effective workup for tonsillitis. Testing, treatment, and potential complications“. Postgrad Med, 113 (3), 115–8, 121 (2003 m. March). PMID 12647478. 
  13. ↑ van Staaij, BK; van den Akker, EH; van der Heijden, GJ; Schilder, AG; Hoes, AW. „Adenotonsillectomy for upper respiratory infections: evidence based?“. Archives of disease in childhood, 90 (1), 19-25 (2005 Jan). PMID 15613505. 
  14. ↑ Burton, MJ; Glasziou, PP. „Tonsillectomy or adeno-tonsillectomy versus non-surgical treatment for chronic/recurrent acute tonsillitis.“. Cochrane database of systematic reviews (Online) (1), CD001802 (2009 Jan 21). PMID 19160201. 
  15. ↑ Thomas M, Del Mar C, Glasziou P. „How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?“. Br J Gen Pract, 50 (459), 817–20 (2000 m. October). PMID 11127175. 
  16. ↑ "Generic Name: Lidocaine Viscous (Xylocaine Viscous) side effects, medical uses, and drug interactions." MedicineNet.com. Nuoroda tikrinta 2010-05-07.
  17. ↑ "Effectiveness of Corticosteroid Treatment in Acute Pharyngitis: A Systematic Review of the Literature.." Andrew Wing. 2010; Academic Emergency Medicine.
  18. ↑ Bonsignori F, Chiappini E, De Martino M. „The infections of the upper respiratory tract in children“. Int J Immunopathol Pharmacol, 23 (1 Suppl), 16–9 (2010). PMID 20152073. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Snow V, Mottur-Pilson C, Cooper RJ, Hoffman JR. „Principles of appropriate antibiotic use for acute pharyngitis in adults“. Ann Intern Med, 134 (6), 506–8 (2001 m. March). PMID 11255529. 
  20. ↑ Linder JA, Bates DW, Lee GM, Finkelstein JA. „Antibiotic treatment of children with sore throat“. J Am Med Assoc, 294 (18), 2315–22 (2005 m. November). DOI:10.1001/jama.294.18.2315. PMID 16278359. 
  21. ↑ 21,0 21,1 "UpToDate Inc.."
  22. ↑ Stevens DL, Tanner MH, Winship J, et al.. „Severe group A streptococcal infections associated with a toxic shock-like syndrome and scarlet fever toxin A“. N. Engl. J. Med., 321 (1), 1–7 (1989 m. July). DOI:10.1056/NEJM198907063210101. PMID 2659990. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Hahn RG, Knox LM, Forman TA. „Evaluation of poststreptococcal illness“. Am Fam Physician, 71 (10), 1949–54 (2005 m. May). PMID 15926411. 
Ko marandu ou "https://gn.wikipedia.org/w/index.php?title=Faringitis_estreptocócica&oldid=126114" pegua