Ita (táva)
| Ita Itá | ||
|---|---|---|
| Tetã |  Paraguái
| |
| Tetãvore | Central | |
| Távayguakuéra | 50.391 ava | |
| Ape távagui | 190 km² | |
| ISO | PY-11 | |
| Yvatekue | 101 m | |
| Koordinasion | ||
Ita tavusu Paraguáigua, opytáva Departamento Central-pe, 35 km Paraguaýgui.
Héra tee
jehaijeyitá osẽ ñe'ẽnguegui he'ívaekue peteĩ ava che mbou che rapichaita he'iséva "me envían los de mi comunidad", upéicharamo Itá he'ise "Grupo", aty. Nde'iséiri "piedra" (ita) guarani ñe´ẽ he´ẽasyetévape. Ojekuaa avei chupe "Capital de la Cerámica"-ramo, ciudad del cántaro y la miel.
Oje'e avei aipo kasike Karios pegua oikova'ekue umi tenda rembe'u rupi héra hague Ita (piedra) ha, oñemomba'e guasúgui, tekuaihára Irala omongarai upéicha upe térape.
Yvykuaa
jehaijeyArarova
jehaijeyArahaku aja ko távape ára haku og̃uahẽ 40ºC peve, jeyvérõ hakuve pévagui. Araro’y aja oguejy 0ºC peve. Departamento Central-pe arahaku hi’are 22ºC rupi. Ita opyta peteĩva umi departamento okyvehápe jasyteĩ guive jasyrundy peve ha sa’ihápe oky jasypoteĩ guive jasyrundy peve.
Jepapambo’e
jehaijeyItápe oiko 80.441 avakuéra ojejapo avakuéra jepapa 2019.
- Oguereko 24 tava’i
| Tava'i Itape | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| N.º | Tava'i | N.º | Tava'i | ||
| 1 | San Blas | 14 | Yhovy | ||
| 2 | 30 de agosto | 15 | Karaguatayty | ||
| 3 | Sportivo | 16 | Caaguazú | ||
| 4 | Cerro Corá | 17 | Calle Po'i | ||
| 5 | San Antonio | 18 | María Auxiliadora | ||
| 6 | Kurupika'yty | 19 | Aveiro | ||
| 7 | Arrua'i | 20 | Las Piedras | ||
| 8 | Valle Jo'a | 21 | Posta Gaona | ||
| 9 | Oculto | 22 | Calle Yvate | ||
| 10 | Tape Tuja | 23 | Hugua Ñaró | ||
| 11 | Itá Potrero | 24 | Peguajho | ||
| 12 | Paranambú 2 | 25 | San Benito | ||
| 13 | Potrero Po'i | ||||
Táva Itá rembiasakue
jehaijeyMoñepyrũhára herava’ekue Domingo Martínez de Irala, 3 jasykõi 1539, San Blas árape ha’éva mo’ãha Táva Itápe. Itá ha’eva’ekue peteĩ Táva oikohaguépe ñande ypukuéra te’ỹi, oje’e chupe tetã’i 24 jasypo ary 1884 guive.
Ko Táva oñepyrũva’ekue avakuéra huguykõiva ndive oguerekóva teko arandu ymaguare ha ko’ag̃a opáva mbeguekatúpe ohóvo noñemomba’eguasúi ha noñembohasaihaguére umi avakuéra ko’ag̃aguápe. Táva Itá Ojeikuaa Táva kambuchi ha eiretépe "Ciudad del Cántaro y la miel" oĩhaguére heta ñai’ũ ko Táva ryepýpe ha ojehepyme’ẽre tembiapojegua ojejapóva pe ñai’ũgui, eirete katu omoñepyrũ umi avakuéra tenondete oikova’ekue oñotỹre hikuái takuare’ẽ ha ohechávo hetaha ojapo chugui eirete, ko Táva oñemomba’eguasu ha’ehaguére peteĩ Tenda neporãva ha ojehepyme’ẽre tembiapojegua ijojaha’ỹva ohechaukáva pe ñande mba’eteéva.
Virupurukuaa
jehaijeyTapichakuéra oikóva Itápe omba’apo kokuépe ha avei ñai’ũjyrendápe tembiapojegua apópe, Ojeikuaa, avei ojapo mitakuña’i membygua’u ao.
Mba’yruguata
jehaijeyItá opyta tape 1 Mariscal Francisco Solano López rupi Itá guive, peteĩ tape hũ osẽva Tapehũ I-gui rupi, ikatu oñeg̃uahẽ Itauguápe, ha tape Acceso Sur rupi katu Guarambarépe.
Tekombo’e
jehaijeyItá oguereko heta mbo’ehao oñemoarandu hag̃ua mitã ha mitãrusukuéra, mbo’ehao purahéipegua, ha mbo’ehaovusu avei.
Vy’arã marangatúva
jehaijey
Ko távape oñemomba’eguasu San Blas ára ha’éva 3 jasykõi ha upe árape Oiko ñembo’e tupãope porundy ára, Oiko avei ñembokapu guasu ha itapu ñembopu tupãópe.
- Ko távape opyta peteĩ Reducción Franciscana tuichavéva. Tapicha Itagua omombarete gueteri umi teko: ojapo temiporã ñai’ũgui ha avei ajaka.
- Centro Artesanal San Blas-pe, opytáva Tapehũ I ykére Ita tavaitépe, ojehechauka ha ojehepyme’ẽ akói árante cerámica guaraní-hispánica, kambuchi, ahoja, ha ambuete tembiapokue neporãva.
- Tapichakuéra ko tavaygua avei omba’apo mitã kuña membygua’u aoguigua apópe.
- Yno'õ Ita, "Mártires de Acosta Ñú" máramo ndahypáiva ha’e tenda jehecharamomby.
- Cerro Arrua’ípe opyta peteĩ itakua ha avei tenda ojejahu hag̃ua Ysyry Paranambu ári.
- Tupão San Blás avei peteĩ tupão Franciscano-kuéra omopu’ãva’ekue yma 1698-pe; kóva peteĩ mba’e porã ymaguare ojeguerekóva gueteri.
Y Táva Itápe opytáva
jehaijey- Mártires de Acostañu
Avakuéra oikóva Itápe omombe’u yma ñorãirõguasu jave umi ñane tetã rembiguái, ohasava’ekue ko tenda rupi ha uperõ pýpe oikova’ekue peteĩ g̃uaig̃ui oguerekova’ekue peteĩ yvykua hóga ryepýpe. Umi ñane retã rembiguái ndaje ojerure raka’e chupe hoy’u hag̃ua hikuái ha ko g̃uaig̃ui nome’ẽihague chupekuéra ha upérõ ho’aha peteĩ amaguasu tuichapajepéva ha ohasapa hóga ári y ha upéicha oiko pe tendágui peteĩ y renda. Oĩ avei ava omombe’úva ambueháicha pe tendápe yma oñeñotỹhague peteĩ itapu ikuarepotĩjúva ha ani hag̃ua umi oúva ambue tetãgui ogueraha pu’aka rerekuaháramo upéva ohapohague hikuái.
Tapicha upepegua ojekuaavéva
jehaijey
Kuñakarai cerámica apoha Rosa Brítez, tapicha ojeguerovu’ỹva, ko tavaygua. Hembiapokuéra rupi ojerereko chupe “Ceramista de América” ramo.
Cerámica apoha ña Juana ha ña Julia Isidrez avei ojekuaa mombyry, ha hembiapokue rupi oñeme’ẽ chupekuéra jehechakuaa Premio Holandés "Príncipe Klaus".
Referencias
jehaijey- Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Arami SRL; 2007. ISBN 99925-68-04-6
- Geografía del Paraguay, Primera Edición 1999, Editorial Hispana Paraguay SRL.
Joaju
jehaijey***
jehaijey- Ohai: Esmelda Gayoso.