Johann Rudolf Rengger

Johann Rudolf Rengger von Brugg (1795-1832).

Heñói Táva Suísa tava’i Baden-pe 13 jasyteĩ ary 1795-pe. Ha’eva’ekue peteĩ karai iñaranduka’atýva ha pohãnohára. Oñemoarandu kuaapy hekopeguápe ha [[farmacología Suiza ha Alemaña-pe. Mbo’ehaovusu Tubinga ary 1817-pe oiko chugui pohanohára farmacología-pe, ambue arýpe iñirũ Marcel Longchamp ndive ou Ñemby Amérika-pe omba’apo hag̃ua pohãnoháramo ha ojapo hag̃ua Estudio Cientifico.

Jasypokõi ary 1818-pe oho Buenos Aires-pe oikuaahaguépe karai francés Aime Bonpland-pe, jasyporundýpe oho Paranáme ohasa hag̃ua ambue tetã ha’éva ñane retã Paraguái. Oiko poapy jasy Taragui (Corrientes)-pe, 30 jasykõi 1819-pe og̃uahẽ hikuái Paraguáipe. Upérõ Táva Paraguái moakãha ha’eva’ekue José Gaspar Rodriguez de Francia, oikóvo ko ñane retãme oiko hatãva’ekue kuaapy rekopeguáre, marandeko, te’ỹikuaa ha jokuairapére. Oikova’ekue ko ñane retãme poteĩ ary ha ojokóre chupe Dr. Francia ary 1826-pe ae ikatu osẽ ñane retãgui oho hag̃ua Buenos Aires-pe.

Oiko ñande retãme ary 1819 guive 1826 peve.

Ohai aranduka hérava Viaje al Paraguay: ko arandukápe omombe’u umi ñe’ẽ’ypy téra Paraguáigui, mba’éichapa umi criollo-kuéra oñotỹraka’e umi omanóva tupão ryepýpe, avei ko arandukápe ohai mba’éichapa ojapiva’ekue peteĩ guaikurúpe ñorãirõme oikóva’ekue y Jejuípe, En Busca del hueso perdido: ko arandukape omombe’u omba’aporõguare pohãnoháramo ko ñane retãme mba’éichapa Dr. Francia oguerahava’erã umi te’õngue ojejapo hag̃ua autopsia chuguikuéra oikuaa hag̃ua ñande Paraguáiguapa ñanekãnguéve ambue tetãguagui upévare nañamañaséi ñañe’ẽjave ñande rapicha rováre, ha’e oipotágui oñemaña hese oñeñe’ẽ jave chupe ndajahupiséigui ñande rova oimo’a ipohýi ñandéve jaguerekóre ojapo avei Ensayo histórico Revolución Paraguái pegua ha Gobierno Dictatorial Dr. Francia, Paraguay mymba kambúva, Paraguay mymba.

Omano Suísa-pe oguerekorõguare mbohapypa pokõi arýpe ojuka chupe mba’asy po’i.

***

• Ohai: Esmelda Gayoso.