Su peteĩ pyhare

Su peteĩ pyhare ha'e aranduka ojejapo araveñe'ẽme oñemboatykuévo Ára Mbytegua jave mombe'urã, mombe'upy ha káso árave.

Scheherezade ha Shahriar (1880), ojapo Ferdinand Keller.

Oñembohekopa heta ára pukukuévo, ohaívo ha omba'apóvo haihára ha ñe'ẽasahára opaichagua ou va'ekue Kuarahyreike, Mbyte ha Ñemby Ásiagui, ha Yvate Áfrika. Heta umi oñemombe'úva ko arandukápe ha'e va'ekue ijypýpe ñemombe'u oñembohasáva tavayguakuéra apytépe umi tetã Kalifáto Mbohapyha ha Ehíto Mamelúko-pe, ambue katu, tuichaitépe upe ogueraháva ñemombe'ukuéra ambuéva, ou peteĩ aranduka tujavévagui tetã Péysia pegua, ha'éva "Su mombe'upy", upe katu oreko ijapytépe heta jehaipy oñeguenohẽ Índia ñe'ẽporãhaipyrégui.

Oñepyrũ omombe'úvo mburuvichavete Shahriar rembiasa rehegua, ha'e oikuaa ikyvy rembireko omoakãratĩ ichupe, upe rire oikuaa hembireko avei omoakãratĩ ichupe. Otĩ ha oñepyrũ ojukapa umi hembireko pyahu, ohasa rire peteĩ pyhare oikojoaraẽ hikuái, oikuaa peve hembiguái rajýpe Sherezade. Ko kuñataĩ pyhare ha pyhare omombe'u Shahriar-pe tembiasa pyahu ha nomombe'upái og̃uahẽ meve pyhare ambuéva, upéicha mburuvichavete ndojukaséi ichupe oikuaaségui mba'éichapa opáta hembireko ñemombe'u. Upéicha oiko 1001 pyhare pukukuévo. Ko tembiasagua'u ryepýpe oike opa umi mombe'upy ha mombe'urã ambuéva.

Ko arandukágui oĩ jeikuaauka opaichagua, umíva oreko mombe'upy nog̃uahẽiva 1000-pe ha ambuéva oreko 1001 térã hetave, tuichaitépe ojehecha oñemombe'úva ñe'ẽsyrýpe, jepémo oĩ avei ijapytépe ñe'ẽpoty ha purahéi.

Sapy'apy'a oñeimo'ã oĩ joajuhápe Su peteĩ pyhare ndive heta mombe'upy ambuéva (ha'eháicha «Aladíno» ha «Ali Vava ha umi 40 mondaha), jepémo ndajajuhúi umíva aranduka árave teépe, ñe'ẽasahára Antoine Galland ombojoapy chupekuéra heta ára rire.