Mbutuy

Ysyry Mbutuy ningo ha´e peteĩ ysyry´i ojepysóva karugua hérava upéicha avei ha ojejuhu táva Veinticinco de Diciembre mboipýri. Heñóĩ itakuágui yvyty Ka'aguasu ypýgui. Ko ysyry oúva kuarahy resẽguio, oho kuarahyreikévo ha opa karugua hérava Chipa-pe. Yga´imimi ovevúiva hi´ári oguata pype ha umi hembe´ýre oikóva oguenohẽ chugui pira ho´uva´erã térãkatu ohepyme´ẽ va´erã.

Ko ysyry ipuku 11 kilómetro rupi ha oĩ tenda ipeha 30 ha 50 metros. Oĩ Cuenca del Río de la Plata, Acuífero Guarani ryepýpe. Mbutuy he´ise mbutu: mymba chu´i oipytéva tuguy mymbakuéragui ha hasyete ñande jopíva, ha y: omobe´úva ha´eha peteĩ ysyry térã ha´e hína "ry" oñemombykyva´ekue oje´eporãve hag̃uã.

Ysyry Mbutuy ha´e tenda ojehayhuvéva upe távape, ha arahaku jave opa umi ikatúvaguive oho upépe oñembopiro´y, oĩgui peteĩ tenda y ipererĩha ha yvyku´i ndeporãmbajepéva omoporã pe hembe´y. Santa Rosa, San Juan Bosco (Mbopi) ha Hugua Guasu ha´e hína umi tenda ojeikoha hi´ag̃uiveva ko ysyrýgui.

Upéichante avei, heta tapicháma omano pype. Ojekuaa mbohapyrupi hoi´upa va´ekue pype ha omano, ha uèi oñeguenohẽjey.