Iñe'ẽpukuaápe (fonética), pundie tembekõigua (epañañe'ẽme: consonante bilabial) ha'e peteĩ pundie tembegua oñemomberáva pe mokõi tembe ndive.

Hetaháicha jehaijey

Umi pundie tembekõigua ohechakuaáva Iñe'ẽpu'andu Raity Hetatetãgua (IRH) rupive ha'e:

IRH Tai réra Techapyrã
Ñe'ẽ Ñe'ẽngue IRH He'iséva
  pundie tembekõigua tĩgua ñe'ẽsẽva ingyesyñe'ẽ man

[mæn]

kuimba'e
pundie tembekõigua tĩgua ñe'ẽsẽ'ỹva hymõñe'ẽ Hmoob

[m̥ɔ̃́]

hymõñe'ẽ
  pundie tembekõigua putãgua ñe'ẽsẽ'ỹva ingyesyñe'ẽ spin

[spɪn]

ojere
  pundie tembekõigua putãgua ñe'ẽsẽva ingyesyñe'ẽ bed

[bɛd]

tupa
  pundie tembekõigua pytuhẽgua ñe'ẽsẽ'ỹva nihõñe'ẽ 富士山 (fujisan)

[ɸuʑisaɴ]

Hujisã
  pundie tembekõigua pytuhẽgua ñe'ẽsẽva eveñe'ẽ ɛʋɛ

[ɛ̀βɛ̀]

eveñe'ẽ
  pundie tembekõigua ndopokoigua ñe'ẽsẽva epañañe'ẽ lobo

[loβ̞o]

jaguaru
  pundie tembekõigua py'etygua ñe'ẽsẽva nihañe'ẽ simbi

[siʙi]

jurutañykã iguýva
ʙ̥ pundie tembekõigua py'etygua ñe'ẽsẽ'ỹva serykaiñe'ẽ fritt

[ʙ̥rɪt]

ñemitỹ
  pundie tembekõigua hyopãgua ñe'ẽsẽ'ỹva andygañe'ẽ пӀэ

[a]

so'o
ɓ pundie tembekõigua hyepãgua ñe'ẽsẽva jopara Iamaie-gua beat

[ɓiːt]

tytýi
ɓ̥ pundie tembekõigua hyepãgua ñe'ẽsẽ'ỹva sereryñe'ẽ
 

k͡ʘ
ɡ͡ʘ
ŋ͡ʘ

pundie tembekõigua sopúva (heta pundie iñambuéva) . ngeñe'ẽ ʘoe

[k͡ʘoe]

so'o

Ouére igypo oreko poteĩ tyapu iñambuéva umi pundie nupãgua apytépe: [p, pʰ, ɓ̥, b, b̤, ɓ].

Ojehúva rehegua jehaijey

Umi pundie tembekõigua ojehechamoiterei ñe'ẽnguéra apytépe. Amo 0.7% rupinte opaite umi ñe'ẽ-gui ndoguerekói pundie tembekõigua, kyrĩkityñe'ẽ, chipeuãiãñe'ẽ, oneitañe'ẽ ha kiriki'isyñe'ẽ avei. [1]

Mandu'apy jehaijey

  1. "WALS Online - Chapter Absence of Common Consonants."