Suasi ñe'ẽ
Suasi ñe'ẽ ha'e peteĩ ñe'ẽ vantu yvyrusu Afrika pegua, oñeñe'ẽva Yvyafrika retãme, Suasilándia, Lesóto ha Mosambike. Suasi ñe'ẽ oguereko heta ñe'ẽnunga, ijapytépe ikatu jajuhu thithisa ha yeyesa.
| Suasi ñe'ẽ | ||
|---|---|---|
| Yvy henda oĩva: | Yvyafrika (táva Mpumalanga-pe tendakuéra kuarahyreikeoguápe) ha Suasilándia. | |
| Tetãnguéra: | — | |
| Máva oñe'ẽva: | Haimete 220.000.000 | |
| Filiación genética: | — | |
| Subdivisiones: | — | |
| ISO 639-1 | — | |
| ISO 639-2 | — | |
| ISO 639-3 | — | |
 Suasi ñe'ẽ renda.
| ||
|
| ||
Ko ñe'ẽ oike ñe'ẽnguéra vantu apytépe, ñe'ẽ aty tuichavéva ñe'ẽnguéra Áfrika-gua apytépe. Ko'ã ñe'ẽnguéra ojeiporu Kamerũ guive Kénia meve ha avei Yvyafrika peve. Heñói ypyva'ekue Nihéria ha Kamerũ retã rembe'ýpe, ha ko'a guive, ojepyso ohóvo heta tenda rehe. Umi ipahaitépe ovava'ekue, ha oñemomba'evéva ijapytepekuéra, ojehova'ekue ysyryguasukuéra syrýre, ha péicha rupi ojeike pya'eterei aimete yvyguasu tuichakue javeve ekuador ñemby gotyo.
Ko'ãgarupi 250 sua avakuérarupi oiporu peteĩ térã hetave ñe'ẽnguéra vantu iñe'ẽ peteĩháramo ha 15 umi 37 ñe'ẽnguéra Áfrika-gua apytégui oguerekóva 1.000.000 térã hetave ñe'ẽharakuéra oĩ ko ñe'ẽ atýpe.
Opavave ñe'ẽnguéra vantu, hákatu nahániri suahíli, ojeikua ipu'atãnguére. Ambue mba'e ombohekopyteéva ko'ã ñe'ẽnguérame, techapyrã Sulu térã xhosa, ha'e umi klic (tyapu osẽva ahy'o ñemboty jo'a rire), oiporúva ñe'ẽnguéra khoisan-gui.[1]
Techakuaa tee
jehaijeyÑe'ẽ tee Suasilándia retãme ha ñe'ẽ tee tenda oñeñe'ẽháme Yvyafrika retãme.
Tekome'ẽrusu 1996-peguare ohechakuaa ñe'ẽnguéra teéramo Yvyafrika retãme tuichakue javeve ingyaterrañe'ẽ ha afrikáans. Avei, opavave tavusukuéra hetavehápe, ojehechakuaa avei ñe'ẽ teéramo ko'ã ñe'ẽnguéra: sepedi, sesotho, setswana, siswati, tshivenda, xitsonga, isindevele, isixhosa ha sulu. Suasi ha'e ñe'ẽ tee tavusu Mpumalanga-pe. Tembiapoukapy ko tetãmegua omoneĩ ikatuha ojeiporu opaveve ñe'ẽnguéra tee tekombo'epy ha tenda tetã sãmbyhyhárupi, ha omyakã oñemboaje haguã ambue ñe'ẽnguéra oñeñe'ẽva.
Tekome'ẽrusu Suasilándia-pegua (2006) ohechakuaa ñe'ẽnguéra teéramo suasi ha ingyaterrañe'ẽ. Avei, suasi ha'e tetã ñe'ẽ ojeiporúva tekuáipe. Ñe'ẽnguéra ypykueguáva ndoguerekói mba'evéichagua techakuaa.