Tomás Antônio Gonzaga

Tomás Antonio Gonzaga (Miragaia, Oporto, 11 jasypoapy ary 1744 — Ypa'ũ Mosambike, 1810) ha'e akue peteĩ ñe'ẽpapára, teko me'ẽhára ha jokuaikuaa mba'apohára Poytuga pegua omba'apo Pindoráma Kolóniape. Ojekuaa chupe ha'eha ñe'ẽpapára guasu ymaguare ha ko'ãga avei oñemoarandu hese mbo'ehaópe ha mbo'ehaovusúpe hembiapokue guasu Marília de Dirceu rehe.

Hekove

Oheñói Mirangaia, táva Poytuga heraha Oporto hi'aguĩ. Itúva ha'e akue João Bernardo Gonzaga oúva Pindoráma ha isy Tomásia Isabel Clark Poytuga pegua iñemoñare Ingyaterra pegua. Isy omano ha'e oguereko aja peteĩ ary, oho itúva ndive táva Pernambuco ary 1751-pe ha upei oho Bahía-pe, upépe oho Hesuíta Mbo'ehaópe. Ary 1761 oho jey Poytugápe oñemoarandu hag̃ua teko me'ẽ Coimbra Mbo'ehaovusúpe. Omba'apo teko me'ẽre heta ary Poytugápe ha Pindorámape. Upépe oikuaa kuñataĩ Maria Doroteia Joaquina de Seixas Brandão, "mymba rerekua Marília" oñemohechauka heta jey iñe'ẽpotýme.

Opyta aja Minas Gerais-pe, ohai Cartas Chilenas, ñe'ẽpoty ombohorýva ha kuatiañe'ẽicha. Oho jeývo Bahía-pe ary 1786, omenda Maria Doroteia rehe mokõi ary rire. Itujágui ha ndamba'ehetáigui, Doroteia ñemoñare ndopotái upe ñemenda.

Ñe'ẽpapára Poytuga-Pindoráma pegua Tomás Antônio Gonzaga ra'anga.

He'i chugui oñepu'ãséva Inconfidência Mineira térã Conjuração Mineira joaju (ñepu'ã omosãsoséva akue Brasil-pe) karai Cláudio Manoel da Costa, Silva Alvarenga, Alvarenga Peixoto ha ambuéva ndive. Oñemoĩ chupe ka'irãme ary 1789, mbohapy ary táva Río de Janeiro-pe. Upépe ohai heta ñe'ẽpoty. Ary 1792 oñemondo chupe Mosambikepe.

Upe arýpe osẽ kuatiápe táva Lisimbãme Marília de Dirceu ipehẽngue peteĩha con 33 versos.

Ary 1799-pe  osẽ pehẽngue mokõiha Marília de Dirceu pegua. Gonzaga imomorãmbyrã umi ñe'ẽpapára Casimiro de Abreu ha Castro Alves rupi. Guapyha 37 upe Pindoráma Ñe'ẽ Amandaje pegua oguereko Gonzaga héra.

Imba'eheta ha imba'eguasu osẽvo va'erã Pindorámagui. Omba'apo Mburuvíre ambue tetãme. Omano amo ary 1809 térã 1810.

Hembiapokue tenondegua ha'e Tratado de Direito Natural, Marília de Dirceu ha Cartas Chilenas.

Iñe'ẽporãhaipyre rekotee

Tomás Antônio Gonzaga ñe'ẽpoty ohechaukaite umi tekokuéra ymaguare: umíva mymba rerekua rehegua, tekoha ha ñu rehegua. Ohechauka avei heta jehai py'aite guive, temiandu ha'e oñandúva ha ñeimo'ã ha'e pegua, omombe'uanga Pindoráma ape ha henda porã.

Joaju

• Perfil no sítio oficial da Academia Brasileira de Letras (en portugués)
• Tomás Antônio Gonzaga
• Tomás Antônio Gonzaga - Biografía
• Poemas
• Texto de Marília de Dirceu en el proyecto Gutenberg