Tupãretã Paraguay

Tupãretã Paraguay (Arquidiócesis de la Santísima Asunción térã Arquidiócesis de Nuestra Señora de la Asunción karaiñe'ẽme, Archidioecesis Ss.mae Assumptionis latinañe'ẽme) ha'e peteĩ Katóliko jerovia renda oguerekóva itupão tenonde táva Paraguay-pe, Paraguái retã itavusu.

Paraguay Tupão Guasu.

Upe Pa'iruvicharetã Río de la Plata, oguerekóva va'ekue itupão tenondegua táva Paraguaýpe avei, omoñepyrũ Pápa Páulo III apoukapy rupive ára 1 jasypokõime ary 1547-pe, ha ha'éva akue Tekoha Hekosãso'ỹ upe Tupãretã Lima pegua.

Amo ary 1609 oĩ  "Tekoha Charcas Itávakuéra" ipoguýre, upe tekoha osẽgui Tupãretã Lima pegua.

Ha ary 1617 jave oñemboja'o upe Tupão Aty Retã Paraguái mokõi tetãme: Buenos Aires ha Paraguay (Asunción).

Ojejapóvo upe Pa'iruvichaite retã Buenos Aires ary 1865 jave, Paraguay oñemoĩ Buenos Aires ipoguýpe ary 1929 peve, ojejapóvo upe Tupão Aty Retã Paraguái. Ipa'iruvichaite peteĩha ha'e akue Karai Juan Sinforiano Bogarín.

Ára 7 jasypateĩ ary 2014 guive Pa'iruvichaite pyahu ha'e Karai Edmundo Valenzuela.

Tupãretã apekue oguereko 658 km² ha 1.500.000 oikove ipype (2004), amo 1,35 sua umíva pegua ha'e katóliko jeroviahára, oguereko 124 pa'i, ha 661 avare.