Yvy Marãe’ỹ Fundación

Yvy Marãe’ỹ Fundación ha’ehína temimoĩmby ohekombo’e ha omoherakuãva guarani ñe’ẽ. Oñemoheñói ako 2005-pe. Oñemopyrenda San Lorenzo, Paraguáipe. Hembihechapýpe omohesakã ko tetã iñe’ẽheta ha hembikuaa arandu hetaha, hembiapo rupive ombojepytaso ha oipysyrõ yvypóra ñe’ẽ ha rekotee, tetã reko, tekotee ha ñe’ẽnguéra derécho, ojegueroikepaitehápe maymave paraguái ra’y ha membykuérape.

Opa mba'e regua

Tetã hekoheta ha iñe’ẽhetáva rekávo

Fundación Yvy Marãe’ỹ niko hína tetãygua aty oñemoheñoiva’ekue 23 jasyrundy 2005-pe, ha hekovéva leikuéra renondépe Decreto Py 9184/07 rupive. Opa hendáicha oñeha’ã oipytyvõmirekávo ko Paraguáipe ipyrendaporã ha imbareteve hag̃ua opaite teko ha ñe’ẽ, opavavéva tojokupyty; upéichante avei ko tetãme oñemomba’évo derecho teko ha ñe’ẽnguéra rehegua, tojeporujoja guarani ha castellano Estado ha tetãygua apytépe, toñemombarete ha toñemomba’e avaitevakuéra ñe’ẽ ha toñemboaje opaite tapichápe iderécho, oikovévo iñe’ẽme.

Parundy ary pukukuépe, Yvy Marãe’ỹ omboguata heta tembiapo, jahechápa upéichape ohyvykói, oñemombarete ha oñemopyenda ñe’ẽheta, ha Estado guive toñemboguata política añetete omombareteva’erã ñe’ẽnguéra, taha’e Paraguái, América y yvy tuichakue javeve. Heta oseminario’apo, oamandaje, oporohekombo’e, oñomongeta’apo ha oipytyvõ ikatuháicha oñemboguata haḡua ñe’ẽ ha teko tapichakuéra apytýpe. Ko Paraguáipe, heta omba’apo ambue temimoĩmbýpe g̃uarã, umíva apytépe: Tekombo’e ha Tembikuaa Motenondeha, Tetã Arandupy Sãmbyhyha, Tetã Rembijokuái Sãmbyhyha, Coordinadora de Derechos Humanos del Paraguay (CODEHUPY), Red Contra Toda Forma de Discriminación ha hetaitereive atýpe g̃uarã; upéichante avei aty tetã’ambueyguápe, umíva apytépe: UNESCO, MERCOSUR Cultural, UNICEF, Amnistía Internacional ha ambueve. Fundación oĩva’ekue Taller de la Sociedad Civil-pe, ojoaju haguépe hetaiterei tetãygua aty, ha hatã omba’apova’ekue osẽ hag̃ua Léi Ñe’ẽnguéra Rehegua 2010-pe. 2012-pe omoheñói Instituto Técnico Superior de Estudios Culturales y Lingüísticos Yvy Marãe’ỹ, kóva niko oñemoañeteva’ekue MEC Resolución Py1261/12 rupive. Ko mbo’ehao omboguata ko’ã mbo’esyry: Tecnicatura Superior en Traducción e Interpretación guaraní-castellano, Tecnicatura Superior en Antropología y Gestión Cultural, Cuso de Dinamización Lingüística, Guarani ñe’ẽ mbo’esyry, Curso de Lengua Castellana.

2015 guive Yvy Marãe’ỹ oñepyrũ ohapereka ñe’ẽnguera. Umi tembiapo omboguata Consejo Nacional de Ciencia y Tecnología (CONACYT) pytyvõme. Tembiapo kakuaavéva ojapóvo ñavõ arýpe hína Ñe’ẽasa, Ñe’ẽtekuaaty ha Ñe’ẽ ojehekovejopýva rehegua Amandaje, oĩhápe tetãygua ha pytaygua; mbohapyha ojapókuri 19, 20 ha 21 jasypokõi 2018; upépe oĩkuri poteĩ tapicha katupyry oupyre po tetãgui, ha mokõipa peteĩ paraguaigua; upépe ijapy 350 tapicha.

Omba’apo ambue tetimoĩmby ndive ñoñe’ẽme’ẽ rupive. 2017 guive oñominga Tetã Cámara de Senadores ndive; ko tetã pokatuendápe ombojere kuatiakuéra castellano-gui guaraníme.

Yvy Marãe’ỹ oĩ Centro Regional de la Cuenta del Plata-pe; kóva katu oĩjey Centros Regionales de Educación (RCE) ombojoajúva tembiapo yvy tuichakue javevve, tetãnguéra jereregua ha avei ko tetãme, upe Desarrollo Sostenible kuápe.

Tembihecha

Rohechase tetã iñe’ẽheta ha hembikuaahetáva, oñemomýi ha oñeipysyrõhápe tetã ñe’ẽ ha tetã rembikuaa arandu, hekotee, yvypóra reko ha tapicha derecho ñe’ẽ rehegua, noñembo’ykeihápe avavetéva tetãyguárape.

Tembipota

Hi’ãite oréve ore atyguasu oku’ekyre’ỹ ha omba’apoañete, omohesakãporã ha omopyrendapyahu ñe’ẽnguéra ha mayma tapicha rekotee yvpóra derecho rekópe, ha upekuévo toipytyvõ jahechápa mayma tetãygua, jepémo oikoe ojuehegui heko, iñe’ẽ ha hemiandúpe, tojokupyty, toikokuaa ojoapytépe, tojohesape’a ha toñomoarandu meme; upéichante avei toñehenduka Estado-pe tekopy ha ñe’ẽ rehe omba’apokuévo, ha tomba’apo ojoykére mayma tetãygua aty ndive.

Mba’e porã

Kyre’ỹ ha tetia’e, jokupyty, tekosã’ỹ, opavave jegueroike, tekoita jokupyty, pokatu ñe’ẽ ha tekopy rehegua, tekojoja, ñomongeta, tekoeta, tekosã’ỹ, democracia añetete, ñembokatupyry katui, kuimba’e ha kuña ñembohekovejoja.

Joaju

• Ñanduti Rogue Teete
• Yvy Marãe’ỹ - Facebook

• Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Yvy Marãe’ỹ Fundación reheguaCommons.