Ernesto Pérez Acosta
Ernesto Pérez Acosta Ha’e va’eke Pa’i salesiano-gua. Oiko Capellán ramo upe ñorairã guasu Chaco-pe ha avei mitãrusukuéra mbo’ehára.
| Ernesto Pérez Acosta | |
| Téra teñõikua | Ernesto Pérez Acosta |
| Teñõi | 17 jasyteĩ 1889 Itauguá, Paraguay |
| Mano | 28 jasyrundy 1977 Paraguay, Paraguái |
| Nacionalidad | Paraguái |
Imitãrusu ha hekombo’ekuéra
jehaijeyPa’i Ernesto Pérez Acosta, oparupiee oikuaáva “Paí Pérez” pe, heñói táva Itaguápe upe 17 jasyteĩ ramo ary1889-pe. Coronel José del Carmen Pérez ra’y, Ha’e va’ekue convencional Asamblea Constituyente oiko va’ekue 1870-pe; sy katu kuñakarai Juana Rosa Acosta.
Oike mbo’ehao tupao La Encarnación oĩva Paraguaýpe. Upe ary 1901 ojojuhu umi pa’i salesiano-kuérandi ohóvo ohóvo omoĩ temimbo’e artesano ramo upe Colegio Monseñor Lasagna-pe omyakã pa’i Turriccia.
Ary 1903-pe, mitãrusumírõ guare, oje’ói Uruguay-pe omoñepyruhaguã iñarandurã upe Seminario del Manga-pe, táva Montevideo ypýpe. Ojejapóvo chugui pa’i upe ary1916-pe, oñembo’e va’ekue peteĩha imisa Paraguaype upe tupao pyahu oĩva ha’e okehaguép mbo’eho tujápe, opytahá mbo’ehára ramo, tembiapo ojapo va’ekue pateĩ ary javeve.
Pa’i ramo guare
jehaijeyUpe peteĩha ary pa’íramo guare oiko tembiapo tuichapajepéva, oñemoañete upe Batallón de Exploradores ombohéra va’ekue Don Bosco. Ko aty ndive, ha’e ombykã va’ekue, ohasa heta tendárupi ñane retãme. Upéicha omoñepyrũ hembiapo tekombo’e rehegua avei ñembokatupyry mitãrusu ha mitãnguéra Paraguaiguápe, tembiapo ojapo va’ekue irundy ary javeve.
Ko pa’i Pérez oñemomba’eguasu pya’e va’ekue; tekove hory, arandu ha heko porã rupi ojehecharamo va’ekue opárupi.
Hekove pa’i ramo omba’apo jetu’uva’ekue. Upe ary1927 ramo o nombramyakãhara ramo Colegio Salesiano del Sagrado Corazón (Salesianitope), upe ary rire, oñemoĩ va’ekue ichupe concejal Municipalidad Paraguaype.
Hembiapokuéra guerra del Chaco aja
jehaijeyAry 1930 ramo ha’e va’ekue director Instituto San José de Concepción-pe. Oñepyrũvo upe guerra del Chaco ary 1932-pe ha ohechávo umi hapichakuéra ha hemimbo’ekuéra oipykúi Chaco rape ñorairõrã ha’e ndaikatúi ohecha rei umi mba’e ha avei ha’e oñemoĩ tapére hendivekuéra. Oñe nombravo capellán, oñemoherakuã mbarete va’eku odefendéve upe fortín Nanawa, oñetĩ joso haguépe umí imbaretetéva ejército Bolivia-gua.
Misa ha ñemombe’u apytepe, hasyve jave upe ñanderetã ñangareko, Pa’i Pérez, ha’ete voi he’iháicha, oipyhy va’ekue avei mbokaguasu ha avei oñemoĩ oñorairõ odefende haguã ñane retã ohechauka haguã mba’éichapa ha’eve Paraguái ra’ykuéra.
Ko coronel Irrazabal katupyry ha’e ohecharamoite va´ekue, upéicha avei ko coronel omomba’eguasuete avei va’ekue ko pa’i guasúpe ikatupyry ha imarangatuetégui.
Capellán va’ekue, uperiremínte upe III Cuerpo de Ejército-pe. Ara 11 jasypakõme ary 1934 ramo, upe fortín Las Moras-pe, upérõ ohupyty va’ekue upe condecoración Cruz del Chaco, ñorairõ oiko va’ekue upe Campo Vía ára guahẽre, ha’e va’ekue upe tuichavéva tembiapo katupyry oiko va’ekue upe ñorairẽ aja.
Upe hekovekue ári upéramo guare pa’i Pérez ohai mokõ kuatia arandu hérava: “En la contienda del Chaco: lo que vio, oyó y supo un capellán”.
Oñemohu’ãvo upe ñorairõ guasu, pa’i Pérez, ohupývo upe grado coronel ramo ñane retãme, oñemomba’e jey hembiapo tujáre. Ary 1936 ramo ha’e va’ekue director kuatiahaipyre hérava Rumbos, ha’éva Iglesia Católica jekuaaukapyrã ha uperire oelegi va’ekue vicepresidente Federación Paraguaya de Scoutismo ramo.
Upe 20 jasykõi ramo omoañete upe herakatúva Batallón Rojas Silva, oñemandu’a puku va’ekue, téra omoĩ va’ekue omomba’eguasu haguã upe teniente Paraguaigua ho’a va’ekue upe fortín Sorpresa-pe guerra ñepyrũ rupi. Upépe oike va’ekue hetaiterei mitãrusukuéra, upépe ohupyty mbo’ekapy porã marangatu mba’éichapa ogueroguata va’erã hekove yvy ape ári, tetã ha Tupã rayhu javeve. Kóva ha’e osẽ hague heta tapicha katupyryete, música, vakapipopo ha hetave tapicha ikatupyrýva heta mba’épe ha i Tupã rayhúva.
Ko aty guasu Exploradores oho oiko va’ekue oguata heta tavakuéra ñane retã ruguáre omoirũva heta mitãrusu katupyry artista popular a avei upe banda de músicos, mba’epurorykuéra omombáy upe jeke pukúgui tapicha kokueyguára kuérape. Umi velada teatral-kuera ha’e va’ekue heta ojehecharamóva umi tapicha oikovéva upérupi ha pyahete voi tapichakuéra omba’apóva hendivekuéra ojehecharamóite.
Umi ary guasu arte rehegua batallón omoañete va’ekue pa’i Pérez ha’e va’ekue umi ombohekovéva hetaiterei tapicha katupyry música ha avei escena-pe. Ernesto Báez, Juan Bernabé ha’e osẽ va’ekue ko’ã tembiapógui.
Ary 1952 ramo, opyta va’ekue upe Colegio Don Bosco de Villarica akãme ha ary 1958-pe, upeEscuela Agrícola Ganadera Carlos Pfannl Coronel Oviedo-pegua.
1958-pe oñedesigna salesiano-kuéra jokuaipy upe Congreso de Turín, Italia-pe.
Ary paha ha iñemano
jehaijeyOjeguerohory ramo guare pokõi pa ary oguahẽ hague umi pa’ikuéra Salesiano, Ernesto Pérez o guenohẽ va’ekue upe“Memoria Histórica de la Obra de los Salesianos en el Paraguay”.
Omano oguereko ramo 88 ary upe 28 jasyrundy ramo 1977 arýpe.
Ary 1960 guive, peteĩ tape Paraguaýpe, tava’i Pettirossi-pe oñemoĩ ko pa’i réra.
Referencias
jehaijey- “Asunción y sus calles”. Osvaldo Kallsen
- “La Comunidad Salesiana de Concepción, Paraguay. Instituto Salesiano San José”. Pe. Carlos Heyn
- “100 paraguayos del siglo XX”. Fascículos coleccionables de Última Hora
- “Memoria histórica de la Obra de los Salesianos en el Paraguay”. Ernesto Pérez Acosta