Pakitã
Pakistán (urdu ñe'ẽme: پاكِستان), héra tee hína Islã Tavakuairetã Pakitã (urdu ñe'ẽme, Islāmī Jumhūriya'eh Pākistān), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Ásia Ñembyvoguápe. Ko tetãme oiko amove 240 sua tapicha, upéicha kóva hína tetã 5ha orekovéva tapichakuéra. Ñemby gotyo oñohembe'y ko tetã 1.046 km pukukuévo para Árave ha Omã parapyte rehe.[2] Upéicha avei, kuarahyresẽ ngotyo ojojuhu Índia rehe, yvate kuarahyreike Ahyganitãre, Irãre ñemby kuarahyreike gotyo ha amoite yvate kuarahyresẽ ngotyo ojojuhu Chínare. Ojejopoi Tajikitãgui upe yvy po'íre hérava Wakhan jehesaha, Ahyganitã mba'éva, ha yguasu rupive ojojuhu Omãre.
| اسلامی جمہوریۂ پاکستان Islami Yamahuriat Pakistan República Islámica de Pakistán | ||||
|---|---|---|---|---|
| Pakistán | ||||
| ||||
| Tetã ñe'ẽ akã: Iman, Aktad, Nizam (Urdu: «Fe, Unidad, Disciplina»") | ||||
| Tetã Momorãhéi: Pak sarzamin shad bad | ||||
.svg) | ||||
| Tavusu | Islamabad | |||
| Ñe'ẽnguéra | Urdu ha ingleñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Paquistaní | |||
| Tekuái reko | República Islámica / Amandajerape | |||
| Mburuvicha Sãmbyhyhára Tenondegua |
Arif Alvi Anwar ul Haq Kakar | |||
| Tetã Amandaje | Parlamento de Pakistán | |||
| Sãso - Declarada |
Tavetã Joajúgui 14 jasypoapy 1947 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 34.º | |||
| • Opaite | 803.940 km² | |||
| Tembe'y | 3.621 km | |||
| Y rembe'y | 2.389 km | |||
| Yvyty yvatevéva | K2 | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 5.º | |||
| • Hetakue | 240.485.660 hab. | |||
| • Typy'ũ | 0.3 hab./km² | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 24.º | |||
| • Opaite (2022) |
 USD 1 468 000 sua | |||
| • Per cápita | US$ 6.470 | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 44.º | |||
| • Opaite (2022) |
USD 347 000 sua | |||
| • Per cápita | US$ 830 (2006) | |||
| IDH (2021) |
0,544[1] (161.º) – puru'â | |||
| Viru | Rupia pakistaní | |||
| Ára | UTC+5 | |||
| ISO Jehero | 586 / pak / pk | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.pk | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+92 | |||
| Tetã puhoe papapy |
APA-ASZ | |||
| COI Jehero | PAK | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Ko yvy ko'ãga Pakitã mba'éva niko ymaite avano'õ ha tetã opaichagua mba'ekuéva, techapyrãme upe avano'õ neolítiko Mehrgarh ha upéi pe Índo avano'õ. Oĩ avei heta mburuvi ha tetã guasu poguýpe, ha'éva pe Mburuvi maurya, Mburuvi akeménida, sapy'ami Masendóña omyakãkuévo Alehándoro pe Tuicháva, Mburuvi seléusida, Mburuvi kushán, Kalifáto omeya, Mongólia Mburuvi, Ahyganitã Mburuvi, Síki Mburuvi ha Vyretáña Mburuvi. Omba'apoite rire umi ohekáva isãsorã omyakãva Muhammad Ali Jinnah, ary 1947 Pakitã oñemosãso ha oiko tetã umi musulmãme guarã oikóva Índia vorekue kuarahyreikeguápe ha kuarahyresẽguápe. Iñepyrũme, Pakitã oiko peteĩ Vyretáña Yvy ramo, hákatu ary 1956 jave oñemoañete tetã tuichakuépe léi guasu pyahu omoheñói va'ekue tavakuairetã islã jeroviápe. Pakitã rembiasakue isãso rire henyhẽmba milíko ñesãmbyhýgui, tetã rekuái noĩmbáiva ha ñembohovái vai Índiare, tetã ijykeguáva orekóva avei mboka oipurúva tumingue'a mbaretekue. Ko'ãga peve, heta apañuái ohenonde'a va'erã, ha'éva atykuéra oporomongyhyjéva, tekomboriahu, ñemoñe'ẽkuaa'ỹ ha ñesãmbyhy ipokarẽva.
Pakitã ningo oñemohenda peteĩ joaty ramo, tavakuairetã amandaje rapépe oĩva, oreko irundy tetãvore ha mbohapy "yvy joaty mba'éva", hetãyguakuéra apytépe ojehecha iñe'ẽ hetaha ha ijypykue opaichaguáva, upéicha avei Pakitã yvy apekue opaichagua ha hetaite mymbakuéra ha ka'aguy. Ko tetã ojehechakuaa tetã mbarete ramo Ásia Ñembyvoguápe, iguarini'aty ituichaitéva (7ha yvy ape ári) ha oreko mboka atómiko, upéicha kóva niko tetã peteĩete umi tetã Islã rapépe apytépe orekóva mboka umichagua ha mokõiha Ásia Ñembyvoguápe.
Mandu'apy Jehaijey
- ↑ PNUD. «Human Development Report 2021-2022» (en en). Ojehechákuri árape: 10 de setiembre de 2022.
- ↑ CIA. «Pakistán - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 17 de febrero de 2017.