Párke Nacional Ñakunday
Ha’e peteĩ parque nacional oĩva tava’i Ñakundaýme, tetãvore Alto Paraná, tetã Paraguáipe, 26º 03’ latitud; 54º 42´ longitud, oguereko 2.000 ha.
Objetivo
jehaijeyHembiaporã tuichavéva ha’e oñangareko hagua mymba ha ka’avokuéra rehe, umi hérava reservorios genéticos autóctonos, avei pe conservación de las regiones biogeográficas ha iporãva Salto Ñacunday rehegua.
Clima
jehaijeyArarova oguerekóva ha’e subtropical, oky tapia ha isarambi porã opárupi, 1.500 ha 1.700 mm ary pukukue, arahaku mbytépegua ha’e 21,5 ºC, yvytu hetave jave ou Norte-gui, oúva pe hérava biogeográfica de Bosque Lluvioso Brasileño, Ecorregión: Alto Paraná.
Flora
jehaijeyKa’aguygua hetavéva ko Párke Nacional Ñacundaýpe ha’e umi Bosque Intermedio ojeheróva, oguerekóva yvyrekuéra yjyvatéva 15 ha 20 metros rupi, heta oĩ Meliaceae ýrõ Cedro (Cedrela fissilis), Katigua Pytã (Trichilia catigua), Palmae, oĩva Palmito (Euterpe edulis) ha Myrtaceae, Ñangapiry (Eugenia uniflora), Yvaporaity (Myrciaria rivularis),avei k’aguy yvyte, koã pa’ũme jahecha latifoliadas. Ko’ápe ojehecha umi yvyra yvate oguerekóva 35 metros de altura peve, hetahápe oĩ Leguminosae como el Yvyrapytã (peltophorum dubium),Yvyraro(Pterogyne nitens); Boraginaceae, Petereby umíva. (https://web.archive.org/web/20080515210142/http://florawww.eeb.uconn.edu/acc_num/198500500.html Cordia dichotoma), oĩháme avei Moraceae, pe Tatajyva hérava (Chlorophora tinctoria) ha Amba’y ( Cecropia pachystachya trécul). Avei ko´^a ka’aguy rire oguereko ko tenda peteĩ ka’ague iporãva pe ysyry rembe’ýpe, yvyrakuéra ndaha’éiva ijyvatereíva, pépe hetave oĩva ha’e Euphorbiaceae, ko nanandýpe avei oĩ hetaichagua helechos, tuichakue avei iñambue, ko’ãva rupi avei oikove umi hérava orquídeas.
Fauna
jehaijeyMymba rehegua ko Parque Nacional Ñacunday ryepýpe oĩ opaichagua okambúva, guyra, ojo’óva ha otyryrýva; ko tenda oñangareko peteĩ hendápe pe ysyry Ñacunday rehe, kóva ha’e rupi ysyry guasu ipukúva ha ypýva oguereko ipype opaichagua pirakuéra ha mayma y rehe oikóva, pe hetaveha oĩ ãmaba’e ha’e pe ojuajuhápe ko ysyry ambue ysyry guasu hérava Paraná ndive.
Hidrografía
jehaijeyKo Parque Nacional Ñacunday oñangareko pe y ñepyrũháre, ysyry ha avei peteĩ hendápe ysyry guasu Ñacunday rehe, ãva ha’éva ho’áva ysyry guasu Paraná-me, ha pe tuichaite mba’éva hérava Salto Ñacunday, oguerekóva ijyvatekue 40 metros rupi. Koágui ogueraha y oipuruva’erã umi Mbya Guaraníkuéra. Ojepuru avei ysyry Ñacunday ndahetái jave ñembosarairã.
Turismo
jehaijeyKo tenda itenonde iporãiterei rupi, oñangareko hese Salto Ñacunday, ko’ága tuichave mba’e opytáva opa rire umi Saltos del Guairá, ko tenda oĩ 40 metros ijyvatekue rupi ha ipekue katu 70 metros rupi, opytáva 1.000 metros rupi oguahẽvo ysyry guasu Paranáme, ysyry ho’áva ivatégui guýpe oĩ peteĩ isla oikova’ekue yvyrarakã ho’ava’ekue yvatégui, ndoguerekóiramo jepe peteĩ programa de turismo, tapichakuéra heta oho upépe, ava Paraguáigua térã pytagua hetave ára ha ára, arahaku jave pe tendápe ikatu rupi ojehecha heta mba’e porã..
Aspectos Legales
jehaijeyKo Parque Nacional Ñacunday, pĩva pe 26º 03’ latitud sur; 54º 42´ longitud oeste, tuichakue 2.000 hectáreas, oñepyrũva’ekue Bosque Protector-ramo por Decreto Nº 17.071pe 20 jasypoapy ary 1975-pe tuichakue 1.000 hectáreas, oikéma pype pe Salto Ñacunday ha upéi oñemongakuaa Decreto Nº 16.146, 18 jasyteĩ ary 1993 jave, omyendagueva’ekue oĩ ypýva, omoambueva’ekue chupe. Ko’áva ha’e pe Parque Nacional Ñacunday, 2.000 hectáreas reheve, omyengovia pe Bosque Protector Ñacunday ha Bosque Protector Yacuýpe.
Uso Actual
jehaijeyJepuru ko’ágagua ikatu ja’e oĩha ipype ha avei ijerére umi Mbya Guaraní (oĩ oikóva ko tendápe), oipuru hikuái jepe’a, eíra káva , yva saite, pohã ñana ha ombojegua hagua hóga, avei hikuái ojapóvo hekohápe imba’ekuéra tee (ceremonial), avei umi tenda gua oipuru opirakutu haguã ha mymbajuka karurã. Ko’ápe hetave oñemba’póva kokuépe, péicha avei oĩmimi omba’apóva mymba ñemongakuaápe.
Acceso
jehaijeyReike haguã rehova’erã tape ohóva Ciudad del Estegui Los Cedrales peve peteĩ tape hũ ko táva peveha upéi tape yvyreívape. Opyta 90 Km. Rupi Ciudad del Estegui. Ikatu avei reho Ruta VI rupi ombojuajúva Ciudad del Este ha Encarnación.