San Joaquín

San Joaquín San Joaquín

[[Image:\|270px]] '
Tetã	Paraguái
Tetãvore	Ka'aguasu
Távayguakuéra	17.746 ava
Ape távagui	226 km²
ISO	PY-11
Yvatekue	287 m
Koordinasion	25°01′00″S, 56°01′60″W (G)

San Joaquín ha’e peteĩ táva opytáva tetãvore Ka'aguasu, Paraguáipe. Ofunda kuri ary 1747-pe pa’ikuéra jesuita oñemoẽmba mboyve upe ary 1767 ramo. Ohupyty umi yvyty aty San Joaquín rehegua Río Tapirakuai peve. Ko tetãvore’í peve oguãhẽ tape rakamby Ruta 7 "Doctor Gaspar Rodríguez de Francia" rehegua.

Oĩ he’íva San Joaquín ofunda hagua upe pa’i franciscano fray Luis de Bolaños omandáramo guare Tendota karai Juan Gregorio de Bazán. Ko táva oñemopyenda ary 1746ramo, ha’e haguére peteĩva umi mbohapy tapykuerépe ojapova’ekue umi reducción-kuéra jesuita-kuéra omohenda va’ekué oñemosẽ mboyve ko Provincia del Paraguáigui ary 1767 ramo.

Geografía

San Joaquín opyta 242 km táva Paraguaygui, Rio Tapiracuái rembe’ýpe, hi’y ombo’avevóva yvy ko’árupi. Ñaguahẽ ko távape peteĩ la Ruta 7 “Dr. Gaspar Rodríguez de Francia” rakamby. Ko tetãvore’i korapy oguereko 226 km2.

Clima

Arahakukue 22 ºC rupi; ho'ysãngu oguejy 0 ºC ha hakue 32 ºC peve. Ndahakuetéi ha ndaro'yetéi, ha oky porã porã. Ka'aguykuéra ojeitypa rupi katu ko’ágãvérupi mbyry’ái ijyvateve ko tetãvore Caaguazú-pe.

Demografía

San Joaquín-pe oikove 17.746 tapicha, ko'ãvagui 9.468 kuimba'e ha 8.278 kuña, he’iháicha Dirección General de Estadística, Encuestas y Censos. Ko tavavore’ípe heta ava rehegua jajuhu: oĩ paraguaietéva, tapichakuéra ou va’ekue tetã Brasil-gui ha avei ñande ypykuéra. Hetave tapichakuéra ohopáva táva guasukuéra rupi, ko’ãva apéte oĩ umi ñande ypykuéra ha avei umi ikokue’íva.

Economía

Ko tendárupi oñemba'apoveha ha'e pe vakakuér ñomoña, ñemitỹ ha ka'a apo. Oñeñetỹ avei mandyju, mandi'o ha avati.

Umi tapicha ñande ypykuéra omba'e ñemu hembiapoporãnguéra rehe tava'ihárupi ha avei umi tenda ha’ekuéra omoĩva tavaguasuháre.

Transporte

San Joaquín opyta 242 km táva Paraguaýgui ha ikatuu ñaguahẽ henda hendáicha: mba'yruguata osẽva Paraguaýgui, osẽva, Ciudad del Este, Coronel Oviedo ha avei Caaguazú-gui.

Ko táva oguereko hyepýpe mokõ mba'yruguata rehegua ohasáva ko'ã tendárupi: San Joaquín guive Coronel Oviedo peve oho ha oukuévo. San Joaquín guive Caaguazú peve oho ha oukuévo.

Ko'ã mbayruguatakuéra héra:

Empresa Peyupá.
Empresa San Joaquín.

Turismo

San Joaquín iporã jajapo haguã turismo histórico ha ecológico. Mbohupakuera ikatu ojesareko umi yvykuéra San Joaquín rehe, hu’ãme oguerekóva peteĩ kurusu ymaguare yvyrágui ojapo va’ekue umi jesuitakuéra.

Ko táva guive ikatu avei jajesareko upe mba’e iporãitéva cerro Morotí rehe, oñembohérava kóicha upe isa'yhaguére kóicha ha iñambuéva umi yvytykuéra ko’arupiguágui. Ko tetãvore'ípe avei jajuhu upe tupao jesuitakúera ojapo va’ekue hérava San Joaquín, oñemopy’ã va’ekue ary 1746-pe. Ko tupaope jajuhu umi ta'ãnga yvykuéra ko'agãite peve oguerekóva sa’y oñemoĩhaguichaite yma. Heta ñemombe'upyre oje’e ko tupao kóvare. Oĩ he’íva hyepýpe ojejapo hague yvykua ohóva cerro Morotí ha avei ysyry Tejas Cue peve. Oje’e avei ko'árupi oñeñongatu hague plata yvygui Guerra de la Triple Alianza ramo guare.

San Joaquín-pe ikatu avei jaju turismo-rã estancia hárupi. Hetá jajuhu ko’árupi ko távarupi mbohupa rendaguã jajuséramo jahechami.

Ko tavavore’írupi jajuhu avei umi ñande ypykuéra tavakuéra.

26 jasypokõi jave ojejapo vy'arã San Joaquín ára rehegua ha Santa Ana rehegua katu 21 jasypoapy jave ojejapo "Fiesta de Gala" ojejapohápe kabaju’ári ñembokatupyry, oñemoĩ jehechapyrã ha avei tendakuéra ovy’ahaguã mitãnguéra.

Mba’éichapa ñaguãhẽ

Ko távape ikatu ñaguãhẽ jahasávo jajúvo táva Dr. Cecilio Baez rupi upe tape rakamby Ruta 7 “Dr. Gaspar Rodríguez de Francia” rehegua. Ko táva San Joaquín-pe katu jajuhu katuete py’ỹinte umi mokõ mba’yruguata ñandeguerahátava opa tava’ikuérape.

Referencias

Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Arami SRL; 2007.
Geografía del Paraguay, Primera Edición 1999, Editorial Hispana Paraguay SRL