Mónako —héra tee hína, Mburuvichavete ra'y rekuái Mónaco (Hyãsiañe'ẽme: Principauté de Monaco; Mónakoñe'ẽme: Principatu de Mu̍negu; Italiañe'ẽme: Principato di Monaco; Occitáno ñe'ẽme: Principat de Mónegue)— ha'e peteĩ tetã hekosãsóva, ojejuhúva Kuarahyreike Európape. Ijyvy apekue oñemohenda 10 tavapy rupive.

Mburuvichavete ra'y rekuái Mónaco
Mónako


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Deo Juvante
(Latinañe'ẽ: «Tupã pytyvõre»)
Tetã Momorãhéi: Hymne monégasque
(Hyãsiañe'ẽ: «Mónako momorãhéi»)
Tavusu Táva Mónako1
Ñe'ẽnguéra Hyãsiañe'ẽ
 • Hablados Mónakoñe'ẽ, Occitáno ñe'ẽ, Italiañe'ẽ
Tetãygua réra Mónakogua, Mónakogui
Tekuái reko Porokuái peteĩme léi guasúre
 • Mburuvichavete Alberto II
 • Tetã Sãmbyhyhára Serge Telle
Tetã Amandaje Consejo Nacional
Hembiasakue
 • Dinastía Grimaldi
Sãso
 • Declarada
 • Reconocida
 • Léi guasu

8 jasyteĩ ary 1297
Hyãsia Mburuvi pegua
17 jasypoteĩ ary 1814
2 jasykõi ary 1861
5 jasyteĩ ary 1911
Yvy apekue Ñemoĩha 246.º
 • Opaite 2 [1] km²
 • Y (%) 0 [1]
Tembe'y 6 km (Hyãsia rehe) [1]
Y rembe'y 4,1 km [1]
Yvyty yvatevéva Chemin des Révoires
Monte Agel
Tête de Chien
Ava hetakue Ñemoĩha 218.º
 • Hetakue 38 400 (2015) hab.
 • Typy'ũ 17 821 () hab./km²*
IDH (2015) Crecimiento1.074 (1.º) – Iporãite
Viru Euro (€, EUR)
Ára CET (UTC+1)
 • Arahakúpe CEST (UTC+2)
ISO Jehero 492 / MCO / MC
Tetã renda tee Ñandutíme .mc
Tetã pumbyry papapy +377
Tetã puhoe papapy 3AA-3AZ
Mba'yrumýi papapy tee MC
COI Jehero MON
Opaite Tetã Yvýgui
  1. Mónako ha'e voi tetã itáva peteĩva. Tetã rekuái róga kuéra oĩ tavapy Mónakope.

[editar datos en Wikidata]

Ko mburuvichavete ra'y rekuái ojejuhu para Yvy mbytépe ha yvytyrysýi Áype ypy imbytépe. Oñohembe'y yvy rupive Hyãsia rehe (5,469 métro) [2] ha ojejuhu Hyãsia-Itália oñohembe'yhápe ypýpe. Mónako yrembe'y para Yvy mbytépe pegua ipukukue hína 3,829 métro.[2]

Mónako ha'e voi tetã imichĩvéva mokõiha, Táva Vatikano hína peteĩha, ha tetã peteĩha ava hetakue rypy'ũ rehe. Mónako ha'e akue mburuvichavete ra'y retãmi tetã Itália pegua, ha oĩ akue Itália ijyvy apekuépe Hyãsia oñembojára peve opaite Nísa retãvore, amo saro'y XIX-pe. Italiañe'ẽ ha'e akue Mónako iñe'ẽ tee ary 1860 peve. Ko Mónakoñe'ẽ ou hína upe Ligúriañe'ẽgui.

Ko tetã héra ou Gyresiañe'ẽgui Monoikos ('óga peteĩva') ha'e va'ekue karaiguasu Hércules opy ymaguare.

Mandu'apy jehaijey

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Mónaco - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 28 de enero de 2017.
  2. 2,0 2,1 «Estadística de Monaco de 2016.».

Joaju jehaijey


Európa

Alemáña | Andorra | Aservaijã | Ayméña | Áuteria | Aváña | Avekásia | Chekía‎ | Chípere | Elovákia | Elovéña | Epáña | Etóña | Georgia | Gyrésia | Hĩlándia‎ | Hungyria | Hyãsia‎ | Irilánda | Itália‎ | Ilándia | Kosovo | Kyoásia | Letóña | Liechytenteĩ‎ | Lituáña | Luxemburgo | Yvate Masendóña | Malta | Mónako‎ | Montenégyro‎ | Moyndávia‎ | Noruéga | Ndinamáka | Polóña‎ | Poytuga‎ | Rrumáña‎ | Rrúsia‎ | San Maríno | Sévia | Suésia | Suísa | Táva Vatikáno | Tavetã Joaju | Tetãnguéra Yvýi | Tuykía | Ukyáña | Véyhika | Vielorrúsia | Vónia ha Hesegovína | Vugária