Gavõ
Gavõ, héra tee hína Gavõ Tavakuairetã (hyãsiañe'ẽme: République gabonaise), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva oĩva Áfrika rembe'y kuarahyreiképe, upe paraguasu Atlántiko rembe'ýre. Ijerére ojejuhu Ginéa Ekuatogua, Kamerũ, upe Tavakuairetã Kóngo ha parapyte Ginéa (paraguasu Atlántiko).
| Tavakuairetã Gavõ | ||||
|---|---|---|---|---|
| {{{nombre_común}}} | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: Union, Travail, Justice (hyãsiañe'ẽme: «Joaju, Mba'apo, Tekojoja») | ||||
| Tetã Momorãhéi: La Concorde | ||||
 | ||||
| Tavusu | Libreville | |||
| Táva tuichavéva | Libreville | |||
| Ñe'ẽnguéra | Hyãsiañe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Gavõygua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe | |||
| • Tendota | Brice Oligui | |||
| Tetã Amandaje | Parlamento de Gabón | |||
| Sãso - hekosãso tee |
Hyãsia pegua 17 jasypoapy ary 1960 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 77.º | |||
| • Opaite | 267 667 [1] km² | |||
| • Y (%) | 3,7 % | |||
| Tembe'y | 3 261 km [1] | |||
| Y rembe'y | 885 km [1] | |||
| Yvyty yvatevéva | Monte Bengoué | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 147.º | |||
| • Hetakue | 1.633.000 hab. | |||
| • Typy'ũ | 6 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 120.º | |||
| • Opaite (2016) | US$ 36.218 sua | |||
| • Per cápita | US$ 19.252 | |||
| IDH (2015) |
 0,697[2] (109.º) – Mbytegua | |||
| Viru | Franco CFA de África Central | |||
| Ára | UTC + 2 | |||
| ISO Jehero | 266 / GAB / GA | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.ga | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+241 | |||
| Tetã puhoe papapy |
TRA-TRZ | |||
| COI Jehero | GAB | |||
|
Atyvete
| ||||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Gavõ ijapekue ha'e 267 667 km²,[1] ha oiko ipype amo 1.500.000 tetãyguakuéra. Itavusu ha itáva tenondegua ha'e Libreville, Port-Gentil ha Franceville ha'e avei táva guasu Gavõ retãme
Isãso Hyãsia retãgui ára 17 jasypoapy ary 1960 guive, ku tavakuairetãre mbohapy tendota oisãmbyhy. Umíva pegua, karai El Hadj Omar Bongo oisãmbyhy Gavõ rehe ary 1967 omano meve ary 2009-pe, ha'e tuvicha Áfrika pegua hi'arevéva oisãmbyhy. Umi ary 90 iñepyrũme, Gavõ rekuái oheja toiko heta aty ojokuaikuaáva ha ojapo iléi guasurã oheja ojeporavo hasy'ỹ mburuvichakuérape, ombopyahu avei hetaite tetã rekuái atyvete.
Gavõ imba'eheta umi tetã Áfrika Kuarahyreikégua mbytépe, oĩgui ijapekue guýpe heta itakyra ha Gavõ oñemukuaa itakyra tetã ambuépe. Gavõ retãygua rekove oñemoporã, hákatu hetaite mboriahu oĩmeméva imbytépe.
Ko tetã réra «Gavõ» ou poytugañe'ẽ gabão, ha he'ise ao puku ahojáicha, upéicha ojogua ysyry Komo ñesẽ ysaja osẽvo paraguasúpe, táva Libreville-pe.
Mandu'apy
jehaijey- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Gabón - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 27 de enero de 2017.
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 (pdf) Consultado el 29 de abril de 2017
Joaju
jehaijey
|
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |