Livéria
Tavakuairetã Livéria, ojeikuaa mante Livéria réraicha, ha'e peteĩ tetã hekosãsóva opytáva Áfrika ipehẽngue kuarahyreiképe ha ijerére ojejuhu Sierra Leona kuarahyreike gotyo, tetã Marfil Rembe'y kuarahyresẽ ngotyo ha tetã Gynéa ojejuhu yvate gotyo. Livéria yvy apekue ohupyty amo 111 369 km² ha[1] ipype oiko amo 4 294 000 tekovekuéra.
| Tavakuairetã Livéria | ||||
|---|---|---|---|---|
| Liberia | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: The love of liberty brought us here (Ingleñe'ẽme: 'Mborayhu sãso rehe oregueraha ko'ápe') | ||||
|
Tetã Momorãhéi: All Hail, Liberia, Hail! (Ingleñe'ẽme: 'Ñamaitei, Livéria, ñamaitei!') | ||||
.svg) | ||||
| Tavusu (ha táva tuichavéva) | Monrovia | |||
| Ñe'ẽnguéra | Ingleñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Livériagua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe | |||
| • Tendota | George Weah | |||
| • Tendota ombuekoviáva | Jewel Taylor | |||
| Tetã Amandaje | Parlamento de Liberia | |||
| Moñepyrũ Sãso • Arange |
Amérika Kolóniarã Atyvete rehe Tetãvore Joapykuéra pegua 26 jasypokõi ary 1847 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 103.º | |||
| • Opaite | 111 369 [1] km² | |||
| • Y (%) | 13.514% | |||
| Tembe'y | 1 667 km [1] | |||
| Y rembe'y | 579 km [1] | |||
| Yvyty yvatevéva | Monte Wuteve | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 125.º | |||
| • Hetakue | 4,503,000 (2015 est.) hab. | |||
| • Typy'ũ | 40,43 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 165.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 3.879 sua[2] | |||
| • Per cápita | US$ 881[2] | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 166.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 2.106 sua [2] | |||
| • Per cápita | US$ 478[2] | |||
| IDH (2015) |
 0,427[3] (177.º) – Ivai | |||
| Viru |
Dólar Livéria pegua (L$, LRD) | |||
| Ára | GMT (UTC + 0) | |||
| • Arahakúpe | Ndorekói | |||
| ISO Jehero | 430 / LBR / LR | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.lr | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+231 | |||
| Tetã puhoe papapy |
5LA-5MZ, 6ZA-6ZZ, A8A-A8Z, D5A-D5Z, ELA-ELZ | |||
| COI Jehero | LBR | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Ko tetã itavusu ha itáva orekovéva tapichakuéra ipype ha'e táva Monrovia. Livéria iñe'ẽ tee ha'e hína ingleñe'ẽ, oñeñe'ẽramo jepe amo 30 ñe'ẽ ambuéva.
Ary 1822-pe Amérika Kolóniarã Atyvete (American Colonization Society) oiporavo Livéria yvy ogueraha hag̃ua umi tembiguái hekosãsómava Amérika pegua. Umi tapicha ojegueraha va'ekue Áfrika pegua oiko tembiguái ramo Tetãvore Joapykuéra-pe mbueguehápe oñepyrũ oho ko kolónia-pe ojeherókuri Livéria.
Livéria rembiasakuépe ojejuhu mokõi jey umi Livéria retãygua oñorairõ asy, upe Ñorairõ Peteĩha Livéria pegua ary 1989 ha 1996 mbytépe ha upe Ñorairõ Mokõiha Livéria pegua ary 1999 ha 2003 mbytépe, hetaite Livéria retãygua ova ha ohejapa imba'ekuéra osẽ hag̃ua ñorairõgui, upéicha avei ko tetã imba'eheta oñemomichĩ. Jekupytyha py'aguapyrã ojejapókuri ary 2003-pe ha upéicha ojeiporavókuri tendota pyahu ary 2005-pe, kuñakarai Ellen Johnson Sirleaf. Livéria pya'e oñembopyahu ha oñemoporãve, hákatu amo 85% opaite umi Livéria retãygua pegua oiko tekotevẽme. Livéria retãme oiko avei pe mba'asy isarambíva évola 2014 pegua upe tetã Sierra Leona ha Gynéa ndive, amove 4500 tapichakuéra omano ã mbohapy retãme.[4]
Mandu'apy
jehaijey- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Liberia - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 14 de febrero de 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Report for Selected Countries and Subjects IMF
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 1 de julio de 2017
- ↑ OMS (17 de octubre de 2014). «Situation report update - 17 October 2014» (en inglés). Situation reports: Ebola response roadmap. Ojehechákuri árape: 18 de octubre de 2014.
Joaju
jehaijey
|
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |