Vangalande
Vangalande (Vengali ñe'ẽme: বাংলাদেশ), héra tee hína Vangalande Tetarã Retã (Vengali ñe'ẽme: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Ñemby Ásiape. Ijyvy apekue jerére oĩ Índia, peteĩ vorekue'ínte oñemohembe'y Miama rehe. Ko tetã oĩ yvy porãme ysyry Ganges ñesẽhápe, upévare sapy'ánte oiko upépe ysyrysẽ ha arapochy. Ojoajúvo Índia retãvore Kuarahyreike Vengálare, ojapo pe yvy ijypykue ha iñe'ẽ peteĩva hérava Vengála. Añetehápe katu, vengali ñe'ẽme, ko téra «Bangladesh» he'ise «Vengála retã».
| Vangalande Tetarã Retã | ||||
|---|---|---|---|---|
| Vangalande | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: জয় বাংলা Joy Bangla (Vengali ñe'ẽme: "Vengála ipu'akarã") | ||||
|
Tetã Momorãhéi: আমার সোনার বাংলা Amar Sonar Bangla (Vengali ñe'ẽme: «Che Vengála itajúgui») 140px|noicon|centrado Marcha: নতুনের গান Notuner Gaan (Vengali ñe'ẽme: «Karia'y reko purahéi») | ||||
.svg) | ||||
| Tavusu (ha táva tuichavéva) | Ndáka | |||
| Ñe'ẽnguéra | Vengali ñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Bangladesí[1] | |||
| Tekuái reko | Amandajerape[2] | |||
| • Tendota | Abdul Hamid | |||
| • Sãmbyhyhára Tenondegua | Sheikh Hasina | |||
| Tetã Amandaje | Jatiya Sangsad | |||
| Sãso • Ojejapo • Ojehechakuaa |
Pakitãgui 26 jasyapy 1971 16 jasypakõi 1971 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 94.º | |||
| • Opaite | 148 460[3] km² | |||
| • Y (%) | 8 % | |||
| Tembe'y | 4156 km[3] | |||
| Y rembe'y | 715 km[3] | |||
| Yvyty yvatevéva | Mowdok Mual | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 8.º | |||
| • Estimación | 172954320 hab. (2023)[4] | |||
| • Typy'ũ (est.) | 1017,95 hab./km² | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 29.º | |||
| • Opaite (2020) | 917.805 sua dólar[5] | |||
| • Per cápita | 5453 dólar[5] | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 39.º | |||
| • Opaite (2020) | 347.991 sua dólar[5] | |||
| • Per cápita | 2067 dólar[5] | |||
| IDH (2021) |
 0,661[6] (129.º) – Iporãmi | |||
| Viru | Taka (BDT) | |||
| Ára | (UTC+6) | |||
| • Arahakúpe | (UTC+7) | |||
| ISO Jehero | 050 / BGD / BD | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.bd, .বাংলা | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+880 | |||
| Tetã puhoe papapy |
S2A-S3Z | |||
| COI Jehero | BAN | |||
|
Atyvete
| ||||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Hembe'y ko'agãgua oñemopyenda oikokuévo Vengala ñembovo mokõiha ary 1947 jave, oikórõguare chugui vorekue kuarahyresẽygua pe tetã oñemosãsoramóva Pakitã megua. Jepémo, ojejuhu mombyryite hetã vorekue kuarahyreikeguágui oĩgui amo 1600 km Índia yvy apekuégui ko'ã vorekue apytépe. Ary 1971 jave, oñemboykeve ko vorekue ñesãmbyhy ha ñe'ẽ tee, upéicha avei ojeheja rei ivirurekokuaa, upévare oñepyrũ oñokarãi vai Pakitã ndive, oiko peve ñorairõ isãsorã ha oñemopyenda peve Vangalande peteĩ tetã hekosãsóva ramo. Isãso rire, ohasa'asy ko tetã ñembyahýi guasúgui, arapochyitégui ha mboriahu oparupiguágui, upéicha avei oiko upépe heta sarambi ñesãmbyhýpe ha golpe de Estado ojapóva umi milíko. Heñói jey jekopytyjoja ary 1991-me ha upéicha ojehecha py'aguapy ha virurekokuaa oñemoporãva.
Vangalande ha pe tetã 8ha orekovéva tapichakuéra yvy ape ári. Ojehecha heta tapicha imboriahúva; jepémo, ary 1975 guive okakuaa mokõi jey iPIB per cápita ha oguejy mboriahu retakue amo 20 % oñepyrũ guive 1990. Upéicha, ko tetã oĩ «umi 11 oútava» apytépe, peteĩ aty orekóva tetã okakuaátava. Ndáka, itavusu, ha heta tavaguasu ambuéva omokyre'ỹ okakuaa hag̃ua tetã.[7]
Vangalande ñesãmbyhy oguata jekopytyjojápe ha amandaje rapépe. Upéicha avei, oĩ Tetãnguéra Ñembojoajúpe ha heta tetã aty imba'eguasúvape. He'iháicha Viruróga Yvoragua, ko tetã oñemotenonde porãite yvypóra ñakãrapu'ãme, tuichaitépe ñañe'ẽvo ñemoñe'ẽkuaáre, kuimba'e ha kuña ijoja ohupytývo tekombo'épe rehe, ha oñemomichĩgui tetãygua retakue ñemboheta.[8] Jepémo, oĩ gueteri heta mba'e ohupyty va'erãva oñemoporãve hag̃ua, umíva apytépe oĩ oipe'a va'erã ipokarẽva tetã ñesãmbyhýgui ha ñemboguatágui, ombokatupyryve va'erã ivirurekokuaa, ohechakuaa va'erã hetaitereiha hetãyguakuéra ha imboriahupa, ijyvy oñemboja'oha joja'ỹre ha ikatu ohasa'asytaha oñemomichĩrõ ysyrykuéra yvy ñembyaku rehe.
Mandu'apy Jehaijey
- ↑ «Países y capitales, con sus gentilicios». Diccionario panhispánico de dudas. Real Academia Española. Ojehechákuri árape: 21 de octubre de 2020. «Bangladés o Bangladesh; el gentilicio es «bangladesí» o «bangladesíes» en plural. El gentilicio «bengalí» no es correcto porque la región de Bengala, incluye además de Bangladesh al territorio del estado indio de Bengala Occidental.»
- ↑ Gobierno de BangBangladeshha= 2004. «Chief Advier's Office, Bangladesh» (en inglés). Constitución de la República Popular de Bangladesh. Archivado desde el original, el 30 de enero de 2009. Ojehechákuri árape: 18 de marzo de 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 CIA. «Bangladés - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 10 de febrero de 2017.
- ↑ Our World in Data. «Population, including UN projections, 2023» (en inglés).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Fondo Monetario Internacional (2017). «Bangladesh» (en inglés). IMF.org. Ojehechákuri árape: 22 de mayo de 2017.
- ↑ PNUD. pnud (ed.): «Human Development Report 2019 Data». Ojehechákuri árape: 13 de diciembre de 2019.
- ↑ Banco Mundial (2007). «Bangladesh: Strategy for Sustained Growth» (en inglés). World Bank.org. Ojehechákuri árape: 19 de marzo de 2010.
- ↑ Banco Mundial (2009). «Bangladesh - Country Brief» (en inglés). World Bank.org. Ojehechákuri árape: 19 de marzo de 2010.
|
Ahyganitã | Arávia Saudíta | Ayméña | Aservaijã | Chína Tetarã Retã | Arávia Emiráto Joapykuéra | Filipína | Hapõ | Horytáña | Índia | Indonésia | Irã | Irake | Israel | Jemẽ | Kambója | Kasahitã | Katára | Kirigitã | Kuáite | Kuarahyresẽ Timor | Láo | Lívano | Malásia | Mayndíva | Miama | Mongólia | Mburunéi | Nepal | Ñemby Koréa | Omána | Pakitã | Paletína | Rrúsia | Singapúra | Síria | Siri Lãka | Tajikitã | Tailándia | Tuykía | Tuykomenitã | Uvekitã | Varéĩ | Vangyladẽ | Vienã | Vutã | Yvate Koréa |