Rruánda
Rruánda, héra tee hína Tavakuairetã Rruánda (Kiñarruánda ñe'ẽme: Repubulika y'u Rwanda; Ingleñe'ẽme: Republic of Rwanda; Hyãsiañe'ẽme: République du Rwanda), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ha yguasu rembe'y'ỹva ojejuhu Áfrika ipehẽngue mbyteguápe. Ijerére ojejuhu yvate gotyo tetã Ugánda, ñemby gotyo tetã Vurundi, kuarahyreike gotyo Tetã Jekopytyjoja Kongo ha Tãsaña. Ruránda hína tetã michĩ oĩva ko yvy pehẽnguéme ojeheróva Ypa Guasukuéra Áfrika pegua.
| Tavakuairetã Rruánda | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rruánda | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu (Kiñarruánda ñe'ẽme: «Joaju, Mba'apo, Tetãrayhu») | ||||
|
Tetã Momorãhéi: Rwanda Nziza (Kiñarruánda ñe'ẽme: «Bella Ruanda») | ||||
.svg) | ||||
| Tavusu (ha táva tuichavéva) | Kigali | |||
| Ñe'ẽnguéra |
Kiñarruánda Hyãsiañe'ẽ Ingleñe'ẽ Suahíli ñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Rruandagua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvichavy rapépe | |||
| Tendota Sãmbyhyhára peteĩha |
Paul Kagame Édouard Ngirente | |||
| Tetã Amandaje | Parlamento de Ruanda | |||
| Sãso • Arange |
Véyhika pegua 1 jasypokõi ary 1962 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 148.º | |||
| • Opaite | 26 338 [1] km² | |||
| • Y (%) | 5,3% | |||
| Tembe'y | 930 km [1] | |||
| Y rembe'y | 0 km [1] | |||
| Yvyty yvatevéva | Monte Karisimbi | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 81.º | |||
| • Hetakue | 12 012 598[2] hab. (est. 2013) | |||
| • Typy'ũ | 419,8 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 138.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 24.717 sua[3] | |||
| • Per cápita | US$ 2.090[3] | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 140.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 8.918 sua[3] | |||
| • Per cápita | US$ 754[3] | |||
| IDH (2015) |
 0,498[4] (159.º) – Ivai | |||
| Viru |
Franco ruandés ($, RWF) | |||
| Ára | UTC+2 | |||
| • Arahakúpe | UTC+2 | |||
| ISO Jehero | 646 / RWA / RW | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.rw | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+250 | |||
| Tetã puhoe papapy |
9XA-9XZ | |||
| COI Jehero | RWA | |||
|
Atyvete
| ||||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Rruánda retãyguakuéra imboriahu, hákatu ára ha ára oñemoporãve ha ipirapire mba'apo ñemohenda oiko porãve avei, tetã okakuaavéva opa umi tetã Áfrikape.[5][6] Hetaite Rruánda retãygua oñemitỹ oiko hag̃ua ára ha ára, hákatu ojehecha pya'e okakuaa yvýgui kuarepoti ñemosẽ ko tetãme ha koga'a ñemu.[7] Ko tetã itáva tuichavéva ha'e Kigali, ko tetã itavusu avei, amo 1.130.000 tavaygua oiko pe távape. Táva guasu ambuéve oĩva ko tetãme ha'e Mbutáre, Rruánda itavusukue, ha Muhanga.
Sa'ary XIX ipahápe, Rruánda oĩ Alemáña ipoguýpe, ikolóniaicha, opa rire Ñorairõ Guasu Peteĩha Alemáña ombohasa katuete ikolónia Véyhika retãme, opa rire Ñorairõ Guasu Mokõiha, ONU ha Véyhika oisãmbyhy ko tetãre, hákatu hetaite okakuaa jekopyty'ỹ ha ñembojuavy umi Rruánda retãygua mbytépe, ára 1 jasypokõi ary 1962-pe ko tetã ohupyty isãso. Ojegueromandu'a Rruánda retãme heta ñorairõ oiko anga akue, techapyrãme oiko upe jejuka heta 1994 pegua, omanóvo amo 1.000.000 Rruánda retãygua, ko'ãga ojehecháramo jepe ko tetã iporãiteha jeiko hag̃ua, tetã oñeimevéva kyhyje'ỹme opa Áfrika pegua ha 5ha opa Yvýgui.[8]
Ehecha avei
jehaijeyMandu'apy
jehaijey- ↑ 1,0 1,1 1,2 CIA. «Ruanda - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 2 de febrero de 2017.
- ↑ «Archive copyCIA, The World Factbook». Archivado desde el original, el 2020-05-162018-12-24. Ojehechákuri árape: 2018-03-252018-03-25.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Rwanda». Fondo Monetario Internacional. Ojehechákuri árape: 7 de junio de 2017.
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 7 de junio de 2017
- ↑ Global Post 2012
- ↑ SAP. «SAPVoice: The Surprising Story Behind The World's Fastest Developing Country». Ojehechákuri árape: 3 de septiembre de 2016.
- ↑ «Archive copyThe World Factbook.». Archivado desde el original, el 2020-05-162018-12-24. Ojehechákuri árape: 2018-03-252018-03-25.
- ↑ Inc., Gallup,. «Gallup Global Law and Order 2015 ReportArchive copy». Archivado desde el original, el 2018-03-242018-03-24. Ojehechákuri árape: 6 de septiembre de 20162018-03-25.
Joaju
jehaijey
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Rruánda reheguaCommons.- Rruánda retã rekuái henda tee ñandutíme (Ingleñe'ẽme)
- Marandukuéra Rruánda rehegua
- ASSIST a.s.b.l. (Ingleñe'ẽme ha Alemáñañe'ẽme)
|
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |