Kéña

(Ojegueraha jey Kenia guive)

Kéña, oficialmente la Tavakuairetã Kéña (Suahílipe: Jamhuri ya Kenya; ingleñe'ẽme: Republic of Kenya), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva Kuarahyresẽ Áfrika pegua, ijerére ojejuhu yvate gotyo tetã Etiopia, Somália kuarahyresẽ ngotyo, Tãsáña ñemby gotyo, Ugánda kuarahyreike gotyo ha Yvy Sudáno ojejuhu yvate kuarahyreike gotyo, paraguasu Índiko oĩ hembe'ýre ñemby kuarahyresẽ. Upe ypa Victoria ojejuhu ñemby kuarahyreike gotyo ha oñemboja'o tetã Ugánda ha Tãsáña rehe. Kéña itavusu ha'e Nairóvi.

Tavakuairetã Kéña
Kéña


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Harambee
(Suahílipe: «Avano'õre mba'apo»)
Tetã Momorãhéi: Ee Mungu Nguvu Yetu
(Suahílipe: «O, Tupã, ore mombareteha»)
Tavusu
(ha táva tuichavéva)
Nairóvi
Ñe'ẽnguéra Suahíli ñe'ẽ ha ingleñe'ẽ
Tetãygua réra Kéñagua, Kéñaygua
Tekuái reko Tavakuairetã mburuvicha rapépe
Tendota William Ruto
Tetã Amandaje Parlamento de Kenia
Sãso
 • Sãso'ỹ
 • Tavakuairetã
Tavetã Joaju pegua
12 jasypakõi ary 1963
12 jasypakõi ary 1964
Yvy apekue Ñemoĩha 48.º
 • Opaite 580 367[1] km²
 • Y (%) 2,3 %
Tembe'y 3457 km[1]
Y rembe'y 536 km[1]
Yvyty yvatevéva Monte Kenia
Ava hetakue Ñemoĩha 29.º
 • Hetakue 46 567 000 hab.
 • Typy'ũ 78 hab./km²*
PIB (PPA) Ñemoĩha 74.º
 • Opaite (2017) US$ 164 340 sua.
 • Per cápita US$ 3.516
IDH (2015) Crecimiento 0,555[2] (146.º) – Mbytegua
Viru Chelín keniata (KES)
Ára EAT (UTC + 3)
 • Arahakúpe no aplica
ISO Jehero 404 / KEN / KE
Tetã renda tee Ñandutíme .ke
Tetã pumbyry papapy +254
Tetã puhoe papapy 5YA-5ZZ
COI Jehero KEN
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Ijyvy apekue ohupyty amo 580 367 km²[1] ha ipype oiko amo 39 sua tekovekuéra,[3] Kéña retãygua ijypykue opaichagua. Ko tetã réra ou yvyty Kéña pegua, tenda herakuã ko tetãme ha yvyty tuichavéva mokõiha opaite Áfrikape. Kéña herakuã hína avei ijyvy apekuére ojehecha opaichagua tymba'aty ha tekorãndy.

Kéña oñemohenda 47 tetãvoremi rupive, opaite umi 47 pegua hekosãsovýva itavusu Nairóvi rekuáigui. Ijyvy apekue oñemohenda tenda guasu iñambuéva ojuehegui, ojejuhu ñu guasuite hi'ara tiníva ha hi'ara hakúva, ojejuhu avei yrembe'y puku paraguasu Índiko rehe. Kéña pehẽngue mbytegua ha kuarahyreikégua oreko ka'aguy guasu ha yvytyrysýi, ha tetã pehẽngue yvatégua hi'ara hakuvéva.

Kéña itavusu, Nairóvi, ha'e táva imba'eguasúva Áfrika ñemúme. Kéñame, ymaguare guive, oñeñemitỹ ha oñeñemu ka'a tykuerã ha ka'a café, ko'ãga oñeñemitỹ avei opaichagua yvoty oñeñemu hag̃ua Európa-pe. Kéña retãygua iporãite avei jetepysópe, ou ko tetãgui umi kuimba'e herakuã oñani pya'itéva Paul Tergat ha David Rudisha.

Mandu'apy jehaijey

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Kenia - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 23 de febrero de 2017.
  2. Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 23 de mayo de 2017
  3. Google, Public data. Retrieved 29 June 2010.

Joaju jehaijey


Áfrika

Angola | Arhélia | Cháde‎ | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia‎ | Gána | Gavõ‎ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua‎ | Ginéa Mbisáu‎ | Jimbúti‎ | Kamerũ | Kávo Véyde‎ | Kéña‎ | Komóra‎ | Lesóto‎ | Livéria‎ | Lívia | Maláui‎ | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y‎ | Marruéko‎ | Maurísio‎ | Mauritáña‎ | Mosambíke | Mbenĩ‎ | Namívia‎ | Nihéria | Níher‎ | Rruánda‎ | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe‎ | Séichele‎ | Senegal | Siérra Leõ‎ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika‎ | Yvy Sundã